ΝΑ ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΡΡΩΣΤΟΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙΣ. ΟΥΤΕ ΝΑ ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ, ΑΛΛΑ ΣΤΟ ΘΕΟ. ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΜΕΣΑ. Από το βίο του αγίου Παχωμίου

Ο ΜΕΓΑΣ Παλαμών, ο δάσκαλος του οσίου Παχωμίου, γερασμένος ήδη και υποφέροντας από τη σπλήνα του, λόγω των υπερβολικών ασκήσεων, είχε καταβληθεί σωματικά. Γιατί άλλοτε έτρωγε χωρίς να πίνει νερό, και άλλοτε έπινε χωρίς να τρώει καθόλου. Επειδή λοιπόν τον επισκέφθηκαν μερικοί αδελφοί και τον παρακάλεσαν να μην καταπονεί πολύ το σώμα του, αλλά να το φροντίζει λίγο, για να μην του προξενεί πόνους από τη μεγάλη ταλαιπωρία, μόλις πού πείστηκε να φάει για λίγες μέρες ότι ήταν κατάλληλο για την αρρώστια του. Όταν όμως διαπίστωσε ότι και έτσι ο πόνος δυνάμωνε, σταμάτησε να τρώει εκείνα τα φαγητά, λέγοντας: Αν οι μάρτυρες του Χρίστου, μολονότι τους ακρωτηρίαζαν, τους αποκεφάλιζαν και τους κατάκαιγαν, έδειχναν ως το θάνατο καρτερία και ελπίδα στο Θεό, πώς εγώ θα ζημιώσω τον εαυτό μου, δείχνοντας μικροψυχία σ' έναν τόσο ελαφρό πόνο; και πώς θα δειλιάσω, υποχωρώντας μπροστά στο φόβο μιας πρόσκαιρης δοκιμασίας; Αν και πείστηκα να δοκιμάσω τα φαγητά πού θεωρούνται δυναμωτικά για το σώμα, καθόλου δεν ωφελήθηκα. Θα ξαναγυρίσω λοιπόν στην προηγούμενη άσκηση μου, στην οποία, είμαι βέβαιος, υπάρχει κάθε ανάπαυση, κι έτσι θα γιατρευτώ. Για το Θεό άλλωστε αγωνίζομαι, δεν επιδίδομαι στην άσκηση από κίνητρα ανθρώπινα. Αφού λοιπόν ξανάρχισε να ασκείται έτσι γενναία, μετά από ένα μήνα αρρώστησε (βαριά). Και σ αυτή την αρρώστια του τον επισκέφθηκε ο Κύριος. Αναπαύθηκε σε βαθιά γεράματα, αφού πήρε μόνος του μια σεμνοπρεπή στάση, με τον Παχώμιο να βρίσκεται δίπλα του. Πήγαν κάποτε οι αδελφοί μαζί με τον μέγα Παχώμιο σ' ένα νησί για να κόψουν θρύα. Και ενώ ο Θεόδωρος τους ετοίμαζε το φαγητό, αρρώστησε ο όσιος και γύρισε πίσω. Επειδή μάλιστα είχε ρίγη, ο Θεόδωρος του έριξε ένα τρίχινο σκέπασμα. Εκείνος όμως στενοχωρήθηκε πολύ γι' αυτό και είπε: Πάρ' το από πάνω μου, και ρίξε μου μια ψάθα, όπως είναι συνηθισμένο στους αδελφούς. Μόλις έγινε αυτό, σαν να ξέχασε και πάλι ο Θεόδωρος τη μοναχική ακρίβεια του γέροντα. Πήρε λοιπόν μια χούφτα χουρμάδες και του τους έδωσε, παρακαλώντας τον να τους φάει. Μόλις τους είδε ο όσιος, δάκρυσε και του είπε: Άραγε, αδελφέ, επειδή εμείς έχουμε στην εξουσία μας τους κόπους των αδελφών και φροντίζουμε για τις ανάγκες τους, πρέπει γι' αυτό να είμαστε απρόσεκτοι, και χωρίς σοβαρό λόγο να κάνουμε κάτι περιττό ή άκαιρο ή ασυνήθιστο; Που είναι λοιπόν ο φόβος του Θεού; Πες μου, αδελφέ, μήπως γύρισες όλες τις καλύβες (των μοναχών) και διαπίστωσες ότι δεν υπάρχει σ' αυτές κανένας άρρωστος; Μη γελιέσαι, Θεόδωρε! Παρανομία είναι και ή μεγάλη, παρανομία είναι και ή μικρή. Αφού λοιπόν εκείνοι (πού είναι άρρωστοι στις καλύβες τους) υπομένουν αγόγγυστα τις θλίψεις τους για χάρη του Θεού, εμείς δεν θα υπομείνουμε; Κατά το μέτρο της χάριτος πού του δόθηκε (από το Θεό) ο όσιος Παχώμιος είχε τη δυνατότητα να εξακριβώνει την αιτία και τη φύση των ασθενειών, γνωρίζοντας καλά πώς οι δαίμονες προσπαθούν με κάθε επινόηση να εμποδίζουν τους πιστούς (από τον αγώνα της αρετής). Κάποτε λοιπόν, ενώ ήταν στη μονή, τον έπιασε πολύ ψηλός πυρετός, κι έμεινε νηστικός πέντε μέρες. Επειδή όμως κατάλαβε πώς αυτό ήταν τέχνασμα του πονηρού, πού πάντα επιδιώκει να δημιουργεί προβλήματα στους ανθρώπους του Θεού, δεν σταμάτησε να σηκώνεται κάθε μέρα πρωίπρωί και ν' απευθύνει θερμές ικεσίες στο Θεό πού ποθούσε. Μετά από λίγο καιρό λοιπόν υποχώρησε ή ασθένεια, και τότε παρακάθισε στην τράπεζα των υγιών αδελφών, ευχαριστώντας τον Κύριο, πού του χάρισε την Ικανότητα να διακρίνει τις πανουργίες του διαβόλου. Και ενώ ο ίδιος αντιμετώπιζε έτσι τις αρρώστιες του, δεν αδιαφορούσε καθόλου για τους άλλους ασθενείς, αλλά ήταν πιο πολύ άπ' τον καθένα καλοσυνάτος και σπλαχνικός με τους αδελφούς. Κάποτε παρουσιάστηκε στο κεφάλι του Θεόδωρου μια φλεγμονή, πού του προκαλούσε φοβερούς πόνους. Και ενώ εκείνος ζητούσε να γίνουν εξετάσεις και να υποβληθεί σε θεραπεία, ο Παχώμιος του είπε: Νομίζεις, αδελφέ, ότι μας βρίσκει αρρώστια ή τίποτε άλλο παρόμοιο χωρίς παραχώρηση του Θεού; Γι' αυτό, παιδί μου, κάνε υπομονή, και όταν θελήσει ο Θεός θα σε γιατρέψει. Πρόσεξε, όσο δοκιμάζεσαι, να ευχαριστείς (τον Κύριο) σαν άλλος Ιώβ, για να βρεις ανάπαυση. Καλή είναι βέβαια για τον ασκητή ή κατά Θεόν υπομονή στις προσευχές και στην εγκράτεια, μπορεί όμως, όταν αρρωστήσει, ν' απολαύσει μεγαλύτερο μισθό με την καρτερία Και τη μακροθυμία. Από το βίο της αγίας Συγκλητικής Ή μακαριά Συγκλητική έλεγε: Αν αποφάσισες να νηστεύεις, μη διακόψεις τη νηστεία με την πρόφαση κάποιας αρρώστιας. Και εκείνοι άλλωστε πού δεν νηστεύουν, πολλές φορές προσβάλλονται από τις ίδιες ή Και βαρύτερες ασθένειες. Αφού άρχισες το καλό, μην το σταματήσεις, αφήνοντας τον εχθρό να σε ανακόψει με την αρρώστια. Απεναντίας, εσύ μάλλον να τον εξουδετερώσεις με την υπομονή σου. Να, κι αυτοί πού ξεκινούν για θαλασσινό ταξίδι, μόλις φυσήξει ευνοϊκός άνεμος, απλώνουν τα πανιά. Αργότερα συναντούν Και αντίθετο άνεμο. Άλλα δεν ρίχνουν αμέσως οι ναύτες, εξαιτίας μιας μικρής τρικυμίας, το φορτίο στη θάλασσα. Αφού ησυχάσουν λίγο, έχοντας δώσει συχνά σκληρή μάχη με τα κύματα, μόλις γίνει γαλήνη, συνεχίζουν πάλι με ασφάλεια το ταξίδι. Έτσι λοιπόν κι εμείς, όταν μας 6ρεϊ αντίθετος άνεμος, ας απλώσουμε αντί για πανί τον τίμιο σταυρό, κι έτσι ας συνεχίσουμε το ταξίδι μας χωρίς φόβο. Του αγίου Μαξίμου Από τις αρετές, άλλες είναι σωματικές Και άλλες ψυχικές. Σωματικές είναι ή νηστεία, ή αγρυπνία, ή διακονία, το να κοιμάται κανείς καταγής χωρίς στρώμα, το εργόχειρο πού κάνουμε για να μην επιβαρύνουμε άλλους ή για να μπορούμε να ελεούμε, κ.λπ. (Ψυχικές αρετές είναι ή αγάπη, ή μακροθυμία, ή πραότητα, ή εγκράτεια, ή προσευχή, κ.λπ.). Αν λοιπόν από κάποια ανάγκη ή περίσταση σωματική, π.χ. αρρώστια ή κάτι παρόμοιο, μας συμβεί να μην μπορούμε να εκτελέσουμε τις παραπάνω σωματικές αρετές, μας συγχωρεί ο Κύριος, πού γνωρίζει Και τις αιτίες. "Αν όμως δεν εκτελούμε τις ψυχικές αρετές, δεν θα έχουμε καμιά απολογία, γιατί δεν υπάρχει κάποια ανάγκη πού να δικαιολογεί τημη εκτέλεση τους. Από το Γεροντικό Αρρώστησε κάποτε βαριά ο αββάς Ισαάκ, κι έμεινε σ' αυτή την κατάσταση πολύ καιρό. "Ένας αδελφός πού τον υπηρετούσε, του έφτιαξε λίγο χυλό με δαμάσκηνα και του τον πρόσφερε. Τον είδε ο γέροντας, μα ούτε πού τον άγγιξε. Τότε ο αδελφός τον παρακάλεσε: Φάε λίγο, αββα Και ο γέροντας αποκρίθηκε: Στ' αλήθεια, αδελφέ, θα ήθελα να παραμείνω στην αρρώστια τριάντα χρόνια. Μια φορά αρρώστησε ο αββάς Λογγίνος. Και έλεγε τότε στον εαυτό του: Και να υποφέρεις και να πεθάνεις! "Αν μου ζητήσεις φαγητό πέρα από την καθορισμένη ώρα, δεν θα σου δώσω ούτε τη συνηθισμένη καθημερινή σου τροφή! Του αγίου Διαδόχου Τίποτα δεν εμποδίζει να καλούμε γιατρούς όταν αρρωσταίνουμε. Γιατί τα φαρμακευτικά βότανα προϋπήρχαν, επειδή ακριβώς έμελλε κάποτε, από την ανθρώπινη πείρα, να δημιουργηθεί ή ιατρική επιστήμη. Δεν πρέπει όμως να έχουμε στους γιατρούς την ελπίδα της θεραπείας μας, αλλά στον αληθινό Σωτήρα μας Και Γιατρό Ιησού Χριστό. Αυτά τα λέω για κείνους πού έχουν επιδοθεί στον αγώνα της εγκράτειας είτε στα κοινόβια είτε στις πόλεις, επειδή, εξαιτίας των περιστάσεων πού τους συμβαίνουν, δεν έχουν ακατάπαυστη την ενέργεια της πίστεως μέσω της αγάπης, αλλά Και για να μην πέφτουν σε κενοδοξία Και πειρασμό του διαβόλου· γιατί μερικοί από αυτούς ισχυρίζονται ενώπιον πολλών ότι δεν έχουν ανάγκη από γιατρούς. Αν όμως κανείς ζει τον άναχωρητικό βίο σε πιο ερημικά μέρη μαζί με δύο ή τρεις ομόφρονες αδελφούς, αυτός ας προσφέρει τον εαυτό του με πίστη μόνο στον Κύριο μας, πού θεραπεύει «πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν» (Ματθ. 4:23), από οποιαδήποτε ασθένεια κι αν προσβληθεί. Γιατί έχει αρκετή παρηγοριά στις αρρώστιες, μετά τον Κύριο, την έρημία. Γι' αυτό και ποτέ δεν του λείπει ή ενέργεια της πίστεως, αφού μάλιστα δεν έχει και που να δείξει την αρετή της υπομονής, διαθέτοντας την έρημία σαν καλό παραπέτασμα (από την κενοδοξία). Γι' αυτό και ο Κύριος «κατοικίζει μονοτρόπους» (Ψαλμ. 67:7), (δηλαδή προστατεύει όσους ζουν μόνοι και απροστάτευτοι). Του αγίου Έφραίμ Να μην αδιαφορήσεις για κανέναν άρρωστο, γιατί είναι γραμμένο: «"Ος φράσσει τα ώτα αυτόν τον μη έπακουσαι ασθενούς, και αυτός έπικαλέσεται, και ουκ εσται ο είσακουων» (Παροιμ. 21:13). Αν ο αδελφός σου πάθει κανένα κακό, να του συμπαρασταθείς, για ν' αξιωθείς ν' ακούσεις από τον Κύριο την ημέρα εκείνη: «Έφ' όσον έποιήσατε ένί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί έποιήσατε» (Ματθ. 25:40). Αγαπητέ, αν είσαι έμπειρος στην ιατρική επιστήμη και θεραπεύεις (τους ανθρώπους), να φυλάγεσαι με τη νίψη, μην τυχόν, επιδιώκοντας τη θεραπεία των άλλων, φανείς ο ίδιος εμπαθής· γιατί ο απόστολος λέει: «Μη βλασφημείσθω υμών το αγαθόν» (Ρωμ. 14:16).