ΚΣ. ΝΑ ΜΗΝ ΤΡΩΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΑΥΣΗ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΡΩΜΕ Από το βίο του αγίου Σάββα

Ο ΟΣΙΟΣ Σάββας, όταν ήταν ακόμα νέος και ζούσε στη μονή των Φλαβιανών, πού βρισκόταν στην Καππαδοκία, είκοσι στάδια μακριά από τη Μουταλάσκη, το χωριό του, ασκούσε τον εαυτό του και με κάθε άλλη εγκράτεια, προπαντός όμως μ' εκείνη πού αναφέρεται στην ηδονή του λάρυγγα και στη φροντίδα και καλοπέραση της κοιλιάς. Μια μέρα λοιπόν, ενώ δούλευε στον κήπο του μοναστηρίου, τα μήλα, πού κρέμονταν από τα δέντρα, κεντούσαν την όρεξη του και τον γαργάλιζαν να φάει πριν από την καθορισμένη ώρα. και πραγματικά, σαν άνθρωπος πού ήταν κι αυτός, ξεγελάστηκε από την ανθρώπινη επιθυμία και νικήθηκε από τη θέα των μήλων γιατί ήταν στ' αλήθεια λαχταριστά. Νικήθηκε όμως τόσο μόνο, όσο να πάρει ένα μήλο στο χέρι του. Αμέσως μετά κατάλαβε ότι αυτό ήταν αποτέλεσμα επιβουλής του πονηρού, πού συνηθίζει να ξεγελάει πάντα (τους ανθρώπους), χρησιμοποιώντας σαν δόλωμα την ηδονή. Θυμήθηκε ακόμα ότι και το φίδι (δηλαδή ο διάβολος) είχε καλυφθεί πίσω από τον καρπό, και ότι με την ηδονή και τη βρώση έβγαλε από τον παράδεισο τους προπάτορές μας, πού τους βρήκαν έπειτα μύρια κακά. Αφού λοιπόν τα συλλογίστηκε καλά όλ’ αυτά, πετάει καταγής το μήλο και το ποδοπατάει. και μαζί μ' αυτό πατάει και την επιθυμία, πού του είχε νικήσει τα μάτια, εξουθενώνοντας την με τα πόδια του. Από τότε έβαλε κανόνα στον εαυτό του, όσο ζει να μη φάει ποτέ μήλο, ούτε να υποχωρήσει στην όρεξη της κοιλιάς του. Από το Γεροντικό Κάποιοι από τους πατέρες ρώτησαν τον αββά Μεγέθιο: Αν περισσέψει φαγητό για την άλλη μέρα, θα 'θελες να το φάνε οι αδελφοί; Αν έχει χαλάσει, απάντησε ο γέροντας, ας πεταχτεί γιατί δεν είναι καλό να υποχρεώσουμε τους αδελφούς να το φάνε και ν' αρρωστήσουν. Αν όμως, ενώ είναι σε καλή κατάσταση, πεταχτεί και μαγειρευτεί άλλο για την ηδονή της κοιλιάς, αυτό είναι κακό. Ένας από τους πατέρες είπε, ότι τα μάτια του χοίρου είναι έτσι φυσιολογικά φτιαγμένα, ώστε να βλέπουν αναγκαστικά στη γη και ποτέ να μην μπορούν να κοιτάξουν στον ουρανό. Έτσι είναι, συνέχισε, και ή ψυχή εκείνου πού γλυκάθηκε από τις ηδονές: Αν κατρακυλήσει μια φορά στο βούρκο της ηδυπάθειας, δεν μπορεί πια να συλλογιστεί τα επουράνια. Ό άββάς Ισίδωρος είπε: Έχω ήδη σαράντα χρόνια πού αισθάνομαι την ενόχληση της αμαρτίας στο νου μου, και ποτέ δεν υποχώρησα ούτε στην επιθυμία ούτε στο θυμό. Πρόσφεραν κάποτε στον αββά Μακάριο σταφύλια. Εκείνος όμως, μολονότι είχε την επιθυμία να τα φάει, έδειξε την εγκράτεια του, στέλνοντας τα σ' έναν άλλον αδελφό, πού κι αυτός είχε επιθυμήσει σταφύλια. Μόλις τα είδε ο αδελφός, έγινε ολόχαρος. Άλλα δεν ήθελε ούτ' εκείνος να ικανοποιήσει τη δική του επιθυμία, γι' αυτό τα έστειλε σε τρίτο αδελφό, μηνώντας του ότι τάχα δεν είχε όρεξη να φάει κι αυτό του το μήνυσε για να κρύψει την εγκράτεια του. Κι εκείνος όμως, αφού τα πήρε, έκανε το ίδιο. Για να νικήσει την επιθυμία, δεν τα έφαγε, αλλά τα έστειλε σε τέταρτο αδελφό, κι αυτός πάλι σε πέμπτο. "Έτσι, αφού τα σταφύλια πέρασαν από πολλούς αδελφούς, χωρίς κανένας να τα δοκιμάσει, ήρθαν τελικά πάλι στον αββά Μακάριο γιατί ο τελευταίος αδελφός πού τα πήρε, δεν ήξερε ότι εκείνος τα είχε πρωτοστείλει, κι έτσι του τα πρόσφερε σαν σπουδαίο δώρο! Ό γέροντας τα αναγνώρισε και, αφού εξέτασε κι έμαθε τι είχε γίνει, θαύμασε την τόσο μεγάλη εγκράτεια των αδελφών και ευχαρίστησε γι' αυτό το Θεό. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Σισώη για το πώς πρέπει να ζει κανείς. και ο γέροντας αποκρίθηκε: Ό προφήτης Δανιήλ είπε: «Αρτον επιθυμιών ουκ εφαγον»(Δαν.10:3). Ένας από τους πατέρες διηγήθηκε, ότι κάποιος μεγάλος και διορατικός γέροντας κάθισε μια φορά να φάει μαζί με αρκετούς αδελφούς. και καθώς έτρωγαν, τους παρατηρούσε ο γέροντας με τα πνευματικά του μάτια, και έβλεπε άλλους να τρώνε μέλι, άλλους ψωμί και άλλους ακαθαρσίες. Απορούσε γι' αυτό και παρακαλούσε το Θεό: "Κύριε, εξήγησε μου το μυστήριο τούτο. Πώς, ενώ πάνω στο τραπέζι βρίσκονται για όλους τα 'ίδια φαγητά, τη στιγμή πού τα τρώνε φαίνονται τόσο διαφορετικά;". "Άκουσε τότε φωνή από τον ουρανό να του λέει: Αυτοί πού (φαίνονται ότι) τρώνε μέλι, είναι εκείνοι πού κάθονται στο τραπέζι με φόβο Θεού και πνευματική χαρά, πού προσεύχονται αδιάλειπτα και πού ή προσευχή τους σαν θυμίαμα ανεβαίνει στο Θεό. Αυτοί πού (φαίνονται ότι) τρώνε ψωμί, είναι εκείνοι πού ευχαριστούν το Θεό για τη βρώση όσων Εκείνος τους δώρισε. Αυτοί, τέλος, πού (φαίνονται ότι) τρώνε ακαθαρσίες, είναι εκείνοι πού γκρινιάζουν και λένε, Αυτό είναι καλό', Αυτό είναι μπαγιάτικο." Δεν πρέπει λοιπόν να συλλογιζόμαστε μ' αυτόν τον τρόπο, άλλ' απεναντίας να δοξολογούμε και να υμνούμε το Θεό, εκπληρώνοντας το λόγο του αποστόλου: «Είτε εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξα Θεού ποιείτε» (Α' Κορ. 10:31). Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα: Συμβαίνει να πάω κάπου μαζί με άλλους αδελφούς, και να μας προσφέρουν φαγητό. Οι αδελφοί, είτε από εγκράτεια είτε γιατι είναι ίσως χορτάτοι, δεν θέλουν να φάνε. Εγώ όμως πεινάω. Τι πρέπει να κάνω; . Αν εσύ πεινάς, αποκρίθηκε ο γέροντας, παρατήρησε πόσοι είναι αυτοί πού κάθονται (στο τραπέζι). Συνάμα μέτρησε και τις μερίδες πού έχουν βάλει. Αν μετά άπ' αυτό διαπιστώσεις ότι υπάρχει και για σένα μερίδα, μπορείς να τη φας χωρίς δυσκολία, μια και ικανοποιείς έτσι τη (φυσική) ανάγκη σου. Αν όμως νικηθείς (από τη λαιμαργία) και φας παραπάνω, τότε αμαρτάνεις. Του αββά Μάρκου Εκείνος πού απόλαυσε τις σωματικές ηδονές πέρα από το μέτρο, με εκατονταπλάσιες θλίψεις θα πληρώσει την αφθονία (των ηδονών). Εκείνος πού πιστεύει στα μελλοντικά (αγαθά), απομακρύνεται απροφάσιστα από τα τωρινά ευχάριστα. Εκείνος όμως πού δεν πιστεύει, γίνεται φιλήδονος και αναίσθητος. Μην πεις, "Πώς μπορεί να ζήσει ηδονικά ο φτωχός, αφού δεν έχει τις προϋποθέσεις;". Γιατί μπορεί κανείς να ζει ηδονικά και με τις σκέψεις του μόνο, και μάλιστα με τρόπο αθλιότερο. Του αγίου Μαξίμου Όπως τις ημέρες τις ακολουθούν οι νύχτες και τα καλοκαίρια οι χειμώνες, έτσι και την ηδονή την ακολουθούν θλίψεις και οδύνες, είτε στην παρούσα ζωή είτε στη μέλλουσα. Του αγίου Διαδόχου Το να τρώει και να πίνει κανείς άπ' όλα όσα του παραθέτουν ή τον κερνούν, ευχαριστώντας το Θεό, δεν είναι καθόλου αντίθετο με την πνευματική γνώση γιατί όλα (τα δημιουργήματα) είναι «καλά λίαν» (Γεν. 1:31). Ή αποχή όμως με ευχαρίστηση από τα πολλά και ηδονικά (φαγητά) είναι γνώρισμα των πολύ διακριτικών και πολύ προχωρημένων στην πνευματική γνώση. Δεν μπορούμε πάντως να καταφρονήσουμε με ευχαρίστηση τα ευχάριστα του κόσμου τούτου, αν δεν γευθούμε τη γλυκύτητα του Θεού με όλη μας την πνευματική αίσθηση και με (εσωτερική) πληροφορία. Του αγίου Εφραίμ Είναι προτιμότερο να τρώει κανείς και να ευχαριστεί τον Κύριο, παρά να μην τρώει και να κατακρίνει αυτούς πού τρώνε και ευχαριστούν τον Κύριο. Αδελφέ, κάθισες στο τραπέζι; Φάε ψωμί και μην κατακρίνεις τον πλησίον, για να μην καταντήσεις να φας τις σάρκες του αδελφού σου με την κατάκριση. Γιατί είναι γραμμένο: «οι εσθίοντες τον λαό μου εν βρώση άρτου τον Κύριον ουκ έπεκαλέσαντο» (Ψαλμ. 13:4). "Αν έχεις υγιή πίστη, τρώγε ότι σου παραθέτουν στο όνομα του Κυρίου. "Αν πάλι παρατεθεί κάποιο φαγητό πού εσύ δεν το θέλεις, μην το καταφρονήσεις, όταν οι περισσότεροι θέλουν να φα ευχαριστώντας τον Κύριο. Κάθισες στο τραπέζι; Πρόσεχε τον εαυτό σου και μην κοιτάς δεξιά κι αριστερά σαν ανάγωγος. Έλλειψη καλής αγωγής έχει κι εκείνος πού (παίρνει και) τρώει τα ολόκληρα (ψωμιά, φρούτα κ. ά.), όταν στο τραπέζι έχουν παρατεθεί και κομμάτια (από τα 'ίδια είδη). Μην τα περιφρονείς τα κομμάτια· γιατί και ο Κύριος είπε στους μαθητές Του να μαζέψουν «τα περισσεύσαντα κλάσματα, ίνα μη τι άπόληται» (Ίω. 6:12). Τρώγε ήσυχα και πίνε αθόρυβα. Αδελφέ, έφαγες καλά; Δόξασε λοιπόν το Θεό, πού σε χόρτασε. Του αββά Ησαΐα Όταν κάθεσαι στο τραπέζι μαζί με άλλους αδελφούς, μην απλώνεις το χέρι σου στο φαγητό πού έχει μπροστά του ο διπλανός σου.Όταν πίνεις νερό, να μην κάνεις θόρυβο με το λάρυγγα σου. Να μην τεντώνεις το σώμα σου, όταν σε βλέπουν άνθρωποι. Αν σε πιάσει χασμουρητό, μην ανοίξεις το στόμα σου μπροστά σε άλλους, και θα σου φύγει. Να μη γελάς με το στόμα ολάνοιχτο, γιατί αυτό είναι σημάδι αναίδειας. Αν τρώτε και κάποιος από σας δεν θέλει το φαγητό, ας μην πει ότι δεν μπορεί να το φάει. "Ας πιέσει τον εαυτό του μέχρι θανάτου, και ο Θεός θα τον αναπαύσει. "Αν ο αδελφός σου μαγειρέψει ένα φαγητό και δεν το πετύχει, μην του πεις ότι δεν μαγείρεψε καλά· γιατί αυτό είναι θάνατος για την ψυχή σου. Εξέτασε τον εαυτό σου, πόσο θα στενοχωριόσουν εσύ αν το άκουγες από άλλον, και θα βρεις (ψυχική) ανάπαυση

Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ

Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη

ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)

ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001

ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ