Ο Όσιος Βαρσανούφιος της Όπτινα & ο Τούρκος στρατηγός που έγινε μάρτυρας ...

Όσιος Στάρετς Βαρσανούφιος της Όπτινα Ρωσίας (+1913)

Διοικητής του Τουρκικού στρατού κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1853 - 1856) 

Ο Γιουσούφ Ογλού ήταν κάποτε πασάς, στρατηγός και διοικητής των Τουρκικών Δυνάμεων. 

Οι Τούρκοι, μόλις έμαθαν ότι πρόδωσε το Ισλάμ, τον συνέλαβαν ζωντανό και με αιχμηρά αντικείμενα - λεπίδες και ξυραφάκια - χάραξαν σταυρούς σε όλο το μήκος της πλάτης και του στήθους του. 

Ο στάρετς Βαρσανούφιος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους αγίους γέροντες που έζησαν στην Όπτινα. Ένας άθεος αξιωματικός του τσαρικού στρατού, όχι απλά μεταστράφηκε, αλλά έγινε ιερομόναχος και Άγιος της Εκκλησίας και έβαλε στον δρόμο του Θεού ένα διοικητή των Τουρκικών Δυνάμεων! 

O στάρετς Βαρσανούφιος γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου 1845 στο Όρενμπουργκ. Καταγόταν από Κοζάκους γονείς και το κοσμικό του όνομα ήταν Παύλος Ιβάνοβιτς Πλεχάνωφ.

Σπούδασε στην στρατιωτική σχολή του Πολότσκ και στη συνέχεια αποφοίτησε από την στρατιωτική Ακαδημία του Όρενμπουργκ. Μετά έγινε αξιωματικός του τσαρικού στρατού και έφτασε τον βαθμό του συνταγματάρχη. Κάποτε αρρώστησε από μιαν απλή πνευμονία, που όμως παρά λίγο να τον οδηγήσει στον θάνατο. Την ώρα που κατ' εντολή του ένας στρατιώτης του διάβαζε το Ευαγγέλιο έχασε τις αισθήσεις του. Και τότε είδε ξαφνικά ν' ανοίγει ο ουρανός. Από το δυνατό φως και τον φόβο του ταράχτηκε πολύ. Σε μια στιγμή συνειδητοποίησε το παρελθόν του, την αμαρτωλή ζωή του και ένιωσε έντονη την διάθεση για μετάνοια. Και μέσα σ' αυτήν την έκσταση άκουσε μια φωνή να του λέει: «Να πας στην Όπτινα». 

Η προαγωγή σε στρατηγό του τσαρικού στρατού 

Μ' όλο που οι γιατροί του ήταν απαισιόδοξοι για την έκβαση της υγείας του, ο συνταγματάρχης Παύλος Πλεχάνωφ έγινε καλά και πήρε τον δρόμο για την Όπτινα. Εκεί συνάντησε τον στάρετς Αμβρόσιο, ο οποίος του έδωσε εντολή να γυρίσει πρώτα για να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητές του και μετά να πάει στο μοναστήρι. Του έδωσε όμως προ­θεσμία τρεις μήνες. Αν καθυστερούσε περισσότερο, η ψυχική του βλάβη θα ήταν μεγάλη.

Ο Παύλος γύρισε στην Πετρούπολη, αλλά τα εμπόδια που συνάντησε ήταν μεγάλα. Πρώτα του πρόσφεραν προαγωγή σε στρατηγό. Μετά του βρήκαν μια θαυμάσια σύζυγο, έπειτα ο περίγυρος άρχισε να του φέρνει εμπόδια και να προσπαθεί να τον μεταπείσει. Με δυσκολία κατόρθωσε ο Παύλος να ρυθμίσει τις εκκρεμότητές του και να φτάσει στην Όπτινα την τελευταία μέρα της τρίμηνης προθεσμίας του, για να βρει όμως τον στάρετς Αμβρόσιο μέσα στο ναό, στο φέρετρό του. Ο ηγούμενος π. Ανατόλιος τον παρέδωσε στην υποταγή του στάρετς Νεκταρίου. 

Κοντά του ο δόκιμος Παύλος πέρα­σε όλα τα στάδια της μοναχικής υπακοής, έγινε μοναχός με το όνομα Βαρσανούφιος και χειροτονήθηκε ιερομόναχος. Στην διάρκεια του Ρωσοϊαπωνικού πολέμου ο π. Βαρσανούφιος κλήθηκε να υπηρετήσει ως εφημέριος στο νοσοκομείο του Αγίου Σεραφείμ. Με το τέλος του πολέμου γύρισε στην Όπτινα και διαδέχτηκε ως προϊστάμενος της σκήτης τον στάρετς Ιωσήφ. 

Ο π. Βαρσανούφιος ήταν άνθρωπος με εξαιρετική μόρφωση, αρκετή ευφυϊα και ακέραιο χαρακτήρα. Ως προϊστάμενος της σκήτης, βοήθησε με όλες του τις δυνάμεις, πνευμα­τικές και σωματικές, στην οικοδομική ανανέωση και την εύρυθμη λειτουργία της. Συνδύαζε αρμονικότατα την αυστηρότητα με την επιείκεια και την στοργική αγάπη προς τους αδελφούς της σκήτης. Δεν δίσταζε να επιτιμά όταν το έκρινε απαραίτητο, ήταν όμως πολύ σπλαχνικός προς εκεί­νους που μετανοούσαν. Όπως και οι άλλοι γέροντες της Όπτινα, ήταν κι' αυτός μεγάλος ασκητής κι' είχε το χάρισμα της προορατικότητας, που το χρησιμοποιούσε ιδιαίτερα στην εξομολόγηση. 

Το πρόβλημα της υγείας του 

Πολλοί άνθρωποι που επισκέπτονταν τον π. Βαρσανούφιο, έγιναν χάρη στις προσευχές και τις συμβουλές του, αληθινά παιδιά της Εκκλησίας. Ανάμεσα στα πνευματικά του παιδιά συγκαταλέγεται και ο συγγραφέας Σέργιος Νείλος*, που έμεινε κοντά του στην σκήτη περίπου πέντε χρόνια και ήταν υπεύθυνος για τα αρχεία του μοναστηρίου. Πολλά από τα πνευματικά του παιδιά τον ευλαβούνταν ιδιαίτερα, δεν έλειψαν όμως και εκείνοι που δεν τους άρεσε αυτή η πνευματική του δραστηριότητα. Ο στάρετς αντιμετώπισε πολλές δυσκολίες και πειρασμούς, ιδιαίτερα μετά την κοίμηση του προηγούμενου προϊσταμένου της σκήτης, του στάρετς Ιωσήφ. 

Από το 1909 ο στάρετς Βαρσανούφιος αρρώσταινε όλο και πιο συχνά. Κι' ακόμα συχνότερα άρχισε να μιλάει για τον θάνατό του που πλησίαζε. Γύρω στον Απρίλιο του ίδιου χρόνου, ο π. Αλέξιος ο πορτάρης του 'φερε ένα δέμα που του είχε στείλει μια μοναχή. Τι είχε μέσα; 'Ενα μεγάλο σχήμα των μοναχών. Ο στάρετς ποθούσε από καιρό να γίνει μεγαλόσχημος. Αυτό όμως το λογάριασε σημαδιακό. 

- Αυτό είναι ένδειξη ότι το τέλος μου είναι κοντά, είπε. 

Άφησε την τελευταία του πνοή στο Γκολουτβίνσκυ, την 1η Απριλίου του 1913. Ως το τέλος του είχε διαύγεια πνευματική. Προσευχόταν συνέχεια στον Χριστό και την Παναγία και επικαλούνταν πολλούς Αγίους, τους οποίους ευλαβούνταν ιδιαίτερα, καθώς και τους γέροντες της Όπτινα που είχαν ήδη κοιμηθεί. 

Τα τελευταία του λόγια ήταν για τον Παράδεισο. Το σώμα του, καλυμμένο με το μεγάλο και αγγελικό σχήμα, τοποθετήθηκε στην εκκλησία του Γκολουτβίνσκυ, οπού έμεινε ως τις 6 Απριλίου, Σάββατο του Λαζάρου. Την ημέρα εκείνη, ο επίσκοπος Τρύφων λειτούργησε και εκφώνησε μια εμπνευσμένη και ζεστή ομιλία, λέγοντας ανάμεσα στα άλλα, απευθυνόμενος στον νεκρό: «Ήξερες μόνο ν' αγαπάς, μόνο να 'σαι καλός, παρ' όλη την θάλασσα του μίσους και των συκοφαντιών που έπεσε επά­νω σου. 'Ολα τα δεχόσουν με υπομονή, όπως ο Ιώβ. Είμαι ο ίδιος μάρτυρας και το επιβεβαιώνω, πως λόγος κατάκρισης δεν ακούστηκε από σένα για κανέναν. . . Σαν ποιμενάρχης γνωρίζω τι σημαίνουν τέτοιοι γέροντες για μας. Οι συμβου­λές του ήταν πολύτιμες, γιατί την μόρφωσή του την συμπλή­ρωνε με την εμπειρία και το ύψος της μοναχικής ζωής . . .» Το σώμα του, με εντολή της Ιεράς Συνόδου, μεταφέρθη­κε μετά, με ειδικό τραίνο μέχρι το Κόζελσκ, και από εκεί τον κουβάλησαν κληρικοί στην Όπτινα στα χέρια τους. 

Στις 9 Απριλίου, Μεγάλη Τρίτη, έγινε η κηδεία και η ταφή του στην σκήτη, παρουσία 21 ιερομονάχων, 4 διακόνων και πλήθους κόσμου. 

Ο Τούρκος διοικητής που έγινε μάρτυρας 

Ένας άλλος κρυμμένος θησαυρός στο κοιμητήριο της Σκήτης είναι και ο μοναχός Νικόλαος, πιο γνωστός στους πατέρες με το υποκοριστικό όνομα «ο Τούρκος», λόγω της προφοράς του και της μελαχροινής του όψης. Την πραγματική του καταγωγή γνώριζαν μόνο οι πατέρες Αμβρόσιος, Ανατόλιος και η ελαχιστότητά μου, που είχα το ευτύχημα να είμαι και ο πνευματικός του πατέρας. 

Ο Γιουσούφ Ογλού ήταν κάποτε πασάς, στρατηγός και διοικητής των Τουρκικών Δυνάμεων. Ποιος θα το περίμενε ποτέ ότι ένας τέτοιος άνθρωπος θα τελείωνε την ζωή του όχι απλά στην Ρωσία, αλλά σε μοναστήρι σαν μοναχός και μάλιστα σαν νεομάρτυρας; Πιστεύω ούτε και ο ίδιος. 

Κατά την διάρκεια του Ρωσο - Τουρκικού πολέμου (1853-1856) ήταν διοικητής του Τούρκικου στρατού. Οι Τούρκοι υπέβαλλαν τους αιχμαλώτους σε φρικτά βασανιστήρια. Ο πασάς, που σαν θεατής παρακολουθούσε από κοντά τα διαδραματιζόμενα, κυριολεκτικά θαύμαζε την αντοχή και την σταθερότητα των νεαρών αυτών Ρώσων στρατιωτών. Ρώτησε να μάθει, γιατί νέα παιδιά προτιμούσαν όχι απλώς να πεθάνουν με ένα τόσο φρικτό θάνατο, αλλά τον δέχονταν με χαρά, παρά να αρνηθούν την χριστανική τους πίστη, για να χαρούν την ομορφιά της ζωής. Και επειδή φαίνεται, πως ήταν άνθρωπος με καλή διάθεση, ζήτησε να γνωρίσει καλύτερα την χριστιανική πίστη. 

Το αποτέλεσμα 

Μια ημέρα φώναξε έναν Ορθόδοξο ιερέα και τον εβάπτισε στα κρυφά. Στην συνέχεια έφυγε για την Περσία. Οι Τούρκοι μόλις έμαθαν ότι πρόδωσε το Ισλάμ έψαχναν να τον σκοτώσουν. Τελικά τον συνέλαβαν ζωντανό και με αιχμηρά αντικείμενα - λεπίδες και ξυραφάκια - εχάραξαν σταυρούς σε όλο το μήκος της πλάτης και του στήθους του. 

Στο τέλος, για να τον αποτελειώσουν, του τσάκισαν ένα προς ένα όλα τα κόκκαλα. Μέσα σε αυτούς τους φρικτούς πόνους, ο Γιουσούφ σωριάστηκε λιπόθυμος. Νομίζοντάς τον για νεκρό, τον πέταξαν τροφή στα σκυλιά. Ο Κύριος όμως τον προστάτευε. Ανάκτησε τις αισθήσεις του. Από το μέρος εκείνο έτυχε να διαβαίνουν Ρώσσοι έμποροι και τον περιμάζεψαν. Εκείνος τους είπε πως του επιτέθηκαν ληστές. Από συμπόνοια τον έφεραν μαζί τους στον Καύκασο και τον παρέδωσαν σε μια ευσεβή γυναίκα να τον φροντίσει. Έγινε καλά. Αλλά ήταν πλέον αγνώριστος. Σε όλη του την ζωή παρέμεινε διπλωμένος στα δύο. Ντυμένος φτωχικά και με ένα μπαστούνι στο χέρι κατάφερε και πέρασε στην Οδησσό.

Από εκεί ταξίδευσε σε όλα τα προσκυνήματα της Ρωσίας μέχρι που τα βήματά του τον οδήγησαν στην Όπτινα. Κατά την παραμονή του εδώ, αρρώστησε και οι πατέρες τον μετέφεραν στο νοσοκομείο της Μονής. Επειδή ρωσικά λίγα ήξερε, ζήτησε να του φέρουν κάποιον που να μιλάει τα Γαλλικά, γιατί ήθελε να εξομολογηθεί. Την εποχή αυτή, αν και ζούσα έγκλειστος, κάνοντας υπακοή, δέχθηκα να τον εξομολογήσω. Αφού μου εξιστόρησε όλη του την ζωή, στο τέλος με ύφος αυστηρό ζήτησε, όσο ακόμη βρισκόταν στην ζωή, να μην εκμυστηρευθώ σε κανέναν το παραμικρό γεγονός που είχε σχέση με την ζωή του. Μέσα σε λίγο χρόνο ανέκτησε την υγεία του και αμέσως μετά έγινε η κούρα του σε μοναχό με το όνομα Νικόλαος. 

Το Θαύμα στον τάφο του 

Ήταν ένας άνθρωπος ασυνήθιστος: πάντοτε σιωπηλός, ντροπαλός, φιλάσθενος, τους απόφευγε όλους. Σαν άλλος μαγνήτης, σε τραβούσε χωρίς να το θέλεις, να τον αγαπήσεις. Ποτέ δεν πήγαινε στα κελλιά των πατέρων, ούτε την ημέρα, πολύ περισσότερο την νύχτα. Αξιώθηκε από τον Θεό, όπως ο Όσιος Ανδρέας, να αρπαγεί στον Παράδεισο και να δεί τα σκηνώματα των δικαίων, σαν αμοιβή για όλα όσα υπέφερε στην ζωή του για τον Χριστό. 

Δεν θα το λησμονήσω ποτέ, όταν κάποια ημέρα ενώ περπατούσαμε μαζί, γύρισε και μου είπε: 

- Γέροντα, δεν ακούς κάτι; 
- Όχι! Τίποτα. Τι είναι; Τι ακούς; 
- Δεν ακούς τους αγγέλους να ψάλλουν; Ω! τι ωραία μελωδία! Τι ευτυχία! Τι χαρά! 
Εγώ δεν άκουγα τίποτα. Και εκείνος μέσα στην απλότητά του έμεινε κατάπληκτος με την κουφαμάρα μου. 

Έζησε στην Σκήτη μόνο δύο χρόνια. Στις 18 Αυγούστου 1893, αρρώστησε χωρίς ελπίδα ανάρρωσης. Εκοιμήθη σε ηλικία 65 χρονών. Όταν οι πατέρες ετοίμαζαν το σώμα του για την ταφή, βρέθηκαν μπροστά σε ένα θέαμα που έκαμε το αίμα στις φλέβες τους να παγώσει. 

Όλο του το σώμα ήταν μια πληγή, ακρωτηριασμένο, στιγματισμένο από μαχαιρώματα. Ήταν ένας αληθινός μάρτυρας του Χριστού. Και το πιο παράξενο: μέχρι σήμερα στο μονοπάτι που οδηγεί στον τάφο του, δεν έχει φυτρώσει ούτε το ελάχιστο χορταράκι!

Καθαρό, ελεύθερο στους διαβάτες! Για όσους επιθυμούν να προσκυνήσουν στον τάφο του.- 

Πηγή: http://ekklisiaonline.gr/
το είδαμε στο Η Πλατυτέρα των Ουρανών