Τί εἶναι τό Ἱερό Πηδάλιο καί πῶς θά ἀντιληφθοῦμε ὀρθά τά περιεχόμενά του;

Τί εἶναι τό Ἱερό Πηδάλιο καί πῶς θά ἀντιληφθοῦμε ὀρθά τά περιεχόμενά του;

Το Ιερό Πηδάλιο είναι το βιβλίο που περιέχει όλους τους έγκυρους Κανόνες της Ορθόδοξης Εκκλησίας, μαζί με ερμηνεία. Γράφτηκε από τον άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη.
Πρέπει να τονιστεί εδώ πως στην Ορθόδοξη πνευματικότητα, ο πνευματικός (ο ιερέας που έχει την ευθύνη της πορείας ενός πιστού), είναι αυτός που ορίζει εάν και πότε πρέπει να τηρούνται κατά γράμμα τα επιτίμια των Κανόνων και πότε όχι. Δεν είναι Ταλμούδ το Πηδάλιο. Δεν είναι άτεγκτοι κανόνες, που πρέπει να τηρούνται δήθεν απαρεγκλήτως. Είναι "ενδεικτικές κατευθύνσεις", που αφήνονται στη διάθεση των πνευματικών, για να τους χρησιμοποιήσουν στη βοήθεια των πιστών. Ο ΡΒ' Κανών της εν Τρούλλω Πενθέκτης Συνόδου τονίζει πως τα επιτίμια πρέπει να χορηγούνται ως φάρμακο για τη θεραπεία των παθών - όχι ως σαδιστική τιμωρία. Και φυσικά δεν προσεγγίζονται όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο στην πνευματική ζωή... Ως γνωστόν τοις πάσι που έχουν 

Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης

εκκλησιαστικό βίωμα, η Ορθοδοξία δεν είναι συλλογή κανόνων ηθικής που εφαρμόζεται κατά γράμμα. Αλλά καθολικός τρόπος ζωής. Που αναδεικνύει ως γνωστόν ως μια μέγιστη αρετή την ΔΙΑΚΡΙΣΗ. Και γι' αυτό οφείλει ο κάθε πνευματικός να προοδεύει στο χάρισμα της διάκρισης, ώστε να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες του κάθε πιστού ξεχωριστά, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της προσωπικότητάς του, και τις ιδιαίτερες ανάγκες του.

Ασφαλώς και το Πηδάλιο ήταν επόμενο να δεχθεί τις επιθέσεις μανιασμένων παρωπιδοφόρων. Μήπως τους ενοχλεί ότι στο Πηδάλιο αναγνωρίζονται ως αμαρτήματα ο αυνανισμός, οι ειδωλολατρικές τελετές και η βρώση αίματος;
«Αν η γεωμετρία είχε να κάνει και με την ηθική, θα υπήρχαν πάρα πολλοί που θα αμφισβητούσαν τα συμπεράσματά της». Γκότφριντ Λάιμπνιτς (Γερμανός μαθηματικός και φιλόσοφος, 1646-1716). Από αυτό αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, τον λόγο που το Ιερό Πηδάλιο δέχεται διαρκείς επιθέσεις από ανθρώπους που δεν αντέχουν φραγμούς στον ηθικό εκτροχιασμό τους.
Μόνο δυο Κανόνες του Πηδαλίου θα εξηγήσουμε εδώ ενδεικτικά, προς διάλυση κάθε πιθανής παρερμηνείας, ως δείγμα όχι μόνο των επιθέσεων που δέχεται το Πηδάλιο από απίστους κυρίως, αλλά και του τρόπου που πρέπει να προσεγγίζεται από τους Χριστιανούς.

1. "Αλλά και των γυναικών η εις ασπασμούς ανδρός ελθούσα καί επαφάς, μη μέντοι διαφθαρείσα, το τής μαλακίας επιτίμιον δέχεται." (Αγίου Ιωάννου τού Νηστευτού Κανών ΙΑ΄ Λένε λοιπόν ότι εδώ το παρακάνει ο κανόνας, αφού απαγορεύει ακόμα και το φιλί μεταξύ δύο φύλων.
Είναι σαφές ότι ο άγιος Ιωάννης μιλάει για το φιλί που γίνεται έτσι ώστε να επιτευχθεί σεξουαλική διέγερση. Όχι για οποιοδήποτε φιλί του στόματος. Γι' αυτό γράφει ότι αμαρτάνει η ελθούσα σε "ασπασμούς καί επαφάς" ανδρών. Οι "επαφές" είναι τα "χουφτώματα", των οποίων ο σκοπός είναι γνωστός.

Με την ευκαιρία ας θυμίσουμε εδώ πως η Ορθοδοξία ως γνωστόν βρίσκεται στον αντίποδα του υποκριτικού πουριτανισμού που μας έρχεται από τη Δύση. Η Εκκλησία λέει τα πράγματα με το όνομά τους όταν χρειάζεται. Και όχι μόνο ευλογεί και επικροτεί, αλλά και προσεύχεται για την ερωτική πράξη του ανδρόγυνου - στα πλαίσια της ένωσής τους εν Αγίω Πνεύματι.
Η Εκκλησία γνωρίζει τα πράγματα. Και καλύτερη απόδειξη στο θέμα αυτό είναι η ευλογία και η ειρήνη που βιώνουν (παρά τις όποιες δυσκολίες) όσοι ζουν σ’ έναν (αυθεντικά) Χριστιανικό γάμο.

2. Ο Λ' Κανών της εν Λαοδικεία Συνόδου καταδικάζει το λούσιμο ανδρών μαζί με γυναίκες σε λουτρά, ποτάμια ή παραλίες.
Και αυτός ο κανόνας γίνεται αντικείμενο σχολίων και επιθέσεων, ιδιαίτερα από αυτούς που συγχέουν το λουτρό του σώματος με το "οφθαλμόλουτρο". Και φυσικά πρέπει να θυμόμαστε πάντοτε και τον παράγοντα "χρόνο". Μέχρι και την εποχή που γράφτηκε το Ιερό Πηδάλιο από τον άγιο Νικόδημο (18ος αιώνας), δεν υπήρχαν τα μαγιώ. Άρα οι άνθρωποι έκαναν μπάνιο, και στη θάλασσα ακόμη, ολόγυμνοι.
Αν, ακόμα και σήμερα που έχουμε μπουχτίσει από σάρκα, αυτού του είδους τα θεάματα αποτελούν σφοδρό πειρασμό, εντυπώνονται στη σκέψη του ανθρώπου και διαταράσσουν την πνευματική ηρεμία του, πόσο μάλλον τότε;! Σχεδόν πάντα οδηγούν στην πορνεία, όσους ανθρώπους "θερμής ιδιοσυγκρασίας" δεν μπόρεσαν ακόμα να ξεφύγουν από το στάδιο της κάθαρσης.

Σήμερα τα μαγιώ υπάρχουν κι έτσι ευτυχώς μπορούμε να απολαμβάνουμε τη θάλασσα. Ο Βαλσαμών, με τον οποίο συμφωνεί ο άγιος Νικόδημος, υποστηρίζει ότι ο Κανόνας αυτός ισχύει και για τα ανδρόγυνα. Όμως ο ίδιος ο Κανόνας δεν αναφέρει κάτι τέτοιο. Και σε τελική ανάλυση, ένας άγιος δεν έχει το αλάθητο ως πρόσωπο... Αλάθητο έχουν μόνο οι αποφάσεις του πληρώματος της Εκκλησίας, η οποία είναι "στύλος και εδραίωμα της αληθείας" (Β' Προς Τιμόθεον 3/γ' 15).
Ας έχουμε λοιπόν υπ' όψιν αυτά τα παραδείγματα, είτε όταν διαβάζουμε το Ιερό Πηδάλιο, είτε όταν ακούμε κάποιους να το κατηγορούν, επειδή "τους χαλάει το γλέντι" με τις παθοκτόνες διατυπώσεις του.
Στο κάτω-κάτω, το Πηδάλιο απευθύνεται σε ανθρώπους που θέλουν, και βαδίζουν στην πορεία προς την αγιότητα, και όχι σε όσους θέλουν να βαδίζουν συρόμενοι πίσω από τα τυφλά σαρκικά πάθη. Τέτοιοι άνθρωποι, φυσικό είναι να αντιδρούν στον νόμο του Πνεύματος και να ψάχνουν αιτίες για να κατηγορήσουν τους Ιερούς Κανόνες.