Οἱ ἅγιοι γέροντες τῆς Ρουμανίας μιλοῦν γιά τόν οἰκουμενισμό. Πατήρ Ἰουστῖνος Πάρβου

Οἱ ἅγιοι γέροντες τῆς Ρουμανίας μιλοῦν γιά τόν οἰκουμενισμό.
Πατήρ Ἰουστῖνος Πάρβου

 

Πηγή: http://apantaortodoxias.blogspot.gr/2014/12/4.html

ΠΡΟΣΩΠΟΛΑΤΡΕΙΑ ...

Προσωπολατρεία! Ὁ Πνευματικός εἶναι ὄργανο γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στόν Νυμφίο Χριστό καί ὄχι ὁ Νυμφίος Χριστός!

Προσωπολατρεία!

Ὁ Πνευματικός εἶναι ὄργανο 
γιά νά μᾶς ὁδηγήσει στόν Νυμφίο Χριστό

 καί ὄχι ὁ Νυμφίος Χριστός!

 

  Γράφει: Μ.Σ. ἐκπ/κός-ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ

 Ἕνα μεγάλο λάθος στό ὁποῖο πέφτουν πολλοί Χριστιανοί (κυρίως γυναῖκες λόγῳ πλουσιώτερου συναισθηματικοῦ κόσμου, ἀλλά καί ἄντρες κυρίως γιά τά"πρωτεῖα" στά διακονήματα), εἶναι νά ἀγωνίζονται νά ἀρέσουν στόν Πνευματικό σάν ἄνθρωπο καί ὄχι στόν Χριστό καί Θεό!

Ἔτσι, ἡ προσωπολατρεία ὕπουλα εἰσβάλλει στήν καρδιά τους, δίνοντας ἕνα μεγάλο κομμάτι ὑπαρξιακοῦ της χώρου στό πρόσωπο τοῦ Πνευματικοῦ (ἕνα εἶδος ἀρρωστημένης ἀγάπης) καί δέν φθάνουν νά ἀγαπήσουν πραγματικά, ἀνυπόκριτα καί ὁλοκληρωτικά ποτέ τόν Χριστό!

Ἐνδέχεται μάλιστα κάποιοι Πνευματικοί νά τρέφουν μία τέτοια κατάσταση, εἴτε ἄθελά τους γιατί δέν τήν διέκριναν ἐγκαίρως ἤ καθόλου (κακῶς βέβαια, ἀλλά ἄνθρωποι εἶναι κι αὐτοί), εἴτε γιατί πέφτουν σέ κενοδοξία καί φιλαρέσκεια (μή γένοιτο). Καί βέβαια τέτοιες καταστάσεις, δημιουργοῦν πρόσφορο ἔδαφος γιά ἀνώφελες ἤ ἐπιζήμιες ἀντιζηλεῖες καί ἀνταγωνισμούς μέσα σέ κοινόβια, ἀδελφότητες καί ἀνάμεσα σέ πνευματικά ἀδέλφια, γιά διαβάλματα, κατηγορεῖες, συκοφαντίες, ψέμματα κι ἄλλα ἐμετικά, πού εἰσχωροῦν ἀκόμη καί μέσα στά ἐξομολογητήρια, προκειμένου νά ἐπηρρεάσουν γνῶμες καί συναισθήματα Πνευματικῶν, ὥστε νά "κατακτηθεῖ" ὑστερόβουλα ἡ ἀγάπη τους! Αὐτός ὀ ἀποπροσανατολισμός ὅμως, ἀπό τό τό Πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ κι ἀπό τήν ἀνόθευτη πνευματική ἀγάπη καί τήν ἀλήθεια, διαλύει κάθε πνευματικό κόπο ἀπ' ὅποιον κι ἄν προέρχεται καί χαροποιεῖ ἰδιαίτερως τόν διάβολο, τόν πατέρα τοῦ μίσους καί ὄχι τῆς ἀγάπης, τοῦ ψεύδους καί ὄχι τῆς ἀλήθειας καί τῆς διάσπασης καί ὄχι τῆς ἑνότητας.  «Ἐκ τοῦ καρποῦ τό δένδρον γιγνώσκεται» (Ματθ. ιβ' 33)...


 Ὁ Κύριος εἶπε: "υἱέ μου δός μοι σήν καρδίαν" καί ἡ πρώτη ἐντολή λέει: "ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεό σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου...". Ὁ Θεός μᾶς ζητᾶ ὁλόκληρη τήν καρδιά μας καί ἐξ' ὁλοκλήρου τήν ἀγάπη μας, ὄχι κατακερματισμένα κομμάτια μιᾶς "σπασμένης σέ θρύψαλα" καρδιᾶς, μοιρασμένα ἀπό δῶ κι ἀπό κεῖ σέ διάφορα πρόσωπα καί πράγματα! Μέχρι πότε θά δίνουμε τά περισσεύματα ( δηλαδή τά ψίχουλα ) στόν Κύριο σάν τά κυνάρια τῆς παραβολῆς πού ζητιανεύουν τροφή κάτω ἀπό τά πλούσια τραπέζια; Ἐμεῖς εἴμαστε οἱ κύνες πού ἀδιαλείπτως πρέπει νά ζητιανεύουμε τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί νά Τοῦ δώσουμε ἀκόμη καί τήν ζωή μας!

Δηλαδή ἐσένα!

Ὅλα αὐτά ἄς μήν παρεξηγηθοῦν σᾶς παρακαλῶ, δέν σημαίνει πώς δέν θά ἀγαπᾶμε τούς συνανθρώπους μας κι ὅλα τά κτίσματα καί βέβαια τόν ἀγαπητό μας Πνευματικό. Ἀντίθετα, τό ν' ἀγαπᾶμε ὁλοκληρωτικά τόν Θεό, μᾶς ὁδηγεῖ καί μᾶς διασφαλίζει στό νά ἀγαπᾶμε μέ ὑγιῆ τρόπο τούς πάντες. Καί ὁ Κύριος μᾶς λέγει πῶς θά γίνουμε "ἀγαπῶντες Αύτόν": «ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με·...». (Ἰωάν. 14, 21). Ἑπομένως, ὅποιος τηρεῖ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί Πατρός μας, θά ἀγαπᾶ ὄχι μόνον Αὐτόν μέ τόν σωστό τρόπο, ἀλλά καί ὅλα τά παιδιά Του, διότι οἱ ἴδιες ἐντολές  ἰσχύουν γιά ὅλους μας ἰσότιμα καί δίκαια.

Ἐπίσης στήν πρώτη ἐντολή τοῦ Θεοῦ, ρητά ἀναφέρεται:
"ἐγώ εἰμί Κύριος ὁ Θεός σου, ὅστις ἐξήγαγόν σε ἐκ γῆς Αἰγύπτου, ἐξ οἴκου δουλείας. οὐκ ἔσονταί σοι θεοί ἕτεροι πλήν ἐμοῦ.

οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδέ παντός ὁμοίωμα, ὅσα ἐν τῷ οὐρανῷ ἄνω καί ὅσα ἐν τῇ γῇ κάτω καί ὅσα ἐν τοῖς ὕδασιν ὑποκάτω τῆς γῆς. οὐ προσκυνήσεις αὐτοῖς, οὐδέ μή λατρεύσεις αὐτοῖς· ἐγώ γάρ εἰμί Κύριος ὁ Θεός σου, Θεός ζηλωτής, ἀποδιδούς ἁμαρτίας πατέρων ἐπί τέκνα, ἕως τρίτης καί τετάρτης γενεᾶς τοῖς μισούσί με καί ποιῶν ἔλεος εἰς χιλιάδας τοῖς  ἀγαπῶσι με καί τοῖς φυλάσσουσι τά προστάγματά μου" (Ἔξοδος, Παλαιά Διαθήκη).

Τά εἴδωλα καί τά ὁμοιώματα, δέν φτιάχνονται μόνο ἀπό ξύλο, πηλό, μέταλλο ἤ ὁποιοδήποτε ἄλλο ὑλικό. Φτιάχνονται καί ἀπό τήν ἀνθρώπινη φαντασία στό νοῦ καί μποροῦν ὕπουλα καί κρυφά νά λατρεύονται στό θυσιαστήριο τῆς καρδιᾶς ἀντί τοῦ Θεοῦ! Ὁμοιώματα, εἴδωλα καί εἰκόνες πραγμάτων καί προσώπων, μποροῦν νά ἔχουν ἀντικαταστήσει μέσα στό κέντρο τῆς ὑπάρξεώς μας τόν Θεό κι ἐκεῖ, νά διαπράττεται "πνευματική μοιχεία". Νά πῶς γινόμαστε εἰδωλολάτρες ἐσωτερικά, ἐνῶ ἐξωτερικά μπορεῖ νά ἐμφανιζόμαστε ὡς εὐλαβεῖς καί ὑπάκοοι Χριστιανοί (κληρικοί καί λαϊκοί). Ὅσον ἀφορᾶ εἰδικότερα τήν ἀγάπη πρός τόν Πνευματικό, ἄν τήν δοῦμε νά σταματᾶ στό πρόσωπό του καί νά μήν ἀνεβαίνει πρός τόν Θεό, ὀφείλουμε ἄμεσα καί ἄκρως ἐπισταμένως νά τό ψάξουμε!
Ἡ προσωπολατρεία ἐν κατακλείδει, ἰσοῦται μέ εἰδωλολατρεία! Εἶναι κατάφορη καταπάτηση τῆς πρώτης ἐντολῆς. Προκαλεῖ ἐπικίνδυνα γιά τήν ψυχή μας τήν ὑγιῆ ζηλοτυπία τοῦ Κυρίου, τήν γεμάτη ἀπό φλογερώτατο θεῖο ἔρωτα γιά τά τέκνα του. Προκαλεῖ τήν δική Του ἄπειρη ἀγάπη πρός ἐμᾶς, αύτήν πού τόν ἔκανε νά ταπεινωθεῖ καί νά μᾶς δώσει τήν ἀνθρώπινη ζωή Του καί Αὐτόν τόν ἴδιον καί Θεόν μαζί μέ ὅλα τά ἄπειρα ἀγαθά Του, προσκαίρως καί αἰωνίως καί σ' αὐτήν τήν ζωή καί στήν ἄλλη! Ἐφόσον διαπιστωθεῖ προσωπολατρεία, πρέπει νά παύσει ἄμεσα, ἄν ἐπιθυμοῦμε φιλότιμα καί εἰλικρινά νά ἀγαπήσουμε τόν Κύριο καί νά ἔχουμε ἐλπίδα σωτηρίας!
Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος τῆς κάθε ψυχῆς. Σέ Αὐτόν ἀρμόζει νά θρονιάσει καί νά ἀναπαυθεῖ στήν παστάδα της καί νά μᾶς ἐλεεῖ αἰώνια ἀπό κεῖ.

Δυστυχῶς, ὅλοι εἴμαστε τρεπτοί καί πρός τά κρείττονα, ἀλλά καί πρός τά χείρονα καί κινδυνεύουμε ἀνά πᾶσα στιγμή ἀπό τά πάθη μας. Θέλει μεγάλη προσοχή. Ὁ Θεός νά μᾶς ἐλεήσει καί νᾶ μᾶς φωτίσει πρός τό εὐάρεστον θέλημά Του.

Καλύτερα ὅμως, νά διαβάσουμε τί λέει ὁ ἅγιος Γέροντας Παΐσιος:

Ένας  πνευματικός  άνθρωπος,  όταν  θέλη  νά  βοηθήση  κάποιον,  προσπαθεί  νά  τόν σύνδεση μέ τόν Χριστό καί όχι νά τόν δέση μέ τόν εαυτό του. Στήν συνέχεια χαίρεται, όταν καταφέρη  νά  τόν  σύνδεση  μέ  τόν  Χριστό,  καί  ό  άλλος  αγωνίζεται  προσβλέποντας  στόν Χριστό.  Τότε  καί  ό  ένας  καί  ό  άλλος  έχει  τόν  μισθό  του  καί  τά  πράγματα  πάνε κανονικά. Όταν όμως ό άνθρωπος αγωνίζεται καί κοιτάζη πώς νά ευχαρίστηση αυτόν πού προσπαθεί νά  τόν  σύνδεση  μέ  τόν  Χριστό,  άν  δηλαδή  μιά  ενέργεια  του  θά στενοχωρήση  ή  θά χαροποίηση  εκείνον,  καί  δέν  κοιτάζη  πώς  ό  Χριστός  βλέπει  αυτήν  τήν  ενέργεια  του,  τότε ούτε  τόν  άνθρωπο  πού  τόν  βοηθάει  ευχαριστεί,  ούτε  τόν  Χριστό,  άλλά  ούτε  ό  ίδιος ωφελείται,  γιατί  δέν  δέχεται  θεϊκή  βοήθεια.  Δηλαδή  ούτε  ό  Χριστός  ούτε  ό  πνευματικός χαίρεται  γι’  αυτό  τό  όποιο  κάνει,  άλλά  ούτε ό  ίδιος  βοηθιέται,  γιά  νά  ξεπεράση  μιά  δυσκολία.  Ας  υποθέσουμε  ότι  ψάλλει  μιά  αδελφή  καί  σκέφτεται: Άραγε ψάλλω  καλά;  Θά χαρή ή Γερόντισσα;. Έ, αυτή δέν βοηθιέται. Ένώ, άν ψάλλη γιά  τόν Χριστό,  τά πράγματα πάνε κανονικά καί καλά θά ψάλη καί τήν Γερόντισσα θά ευχαρίστηση.

Τό κείμενο γράφτηκε ἀπό:Μ.Σ. ἐκπ/κός-ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ (http://kaiomenivatos.blogspot.gr/)

Συνιστοῦμε νά διαβάσετε καί αὐτά τά σχετικά ἄρθρα:

Τό γνῶθι σαὐτόν:  "προσοχή στίς παρθένες"!

http://kaiomenivatos.blogspot.gr/2013/12/blog-post_3028.html

"Γεροντολατρεία" Ὁ ἐκ δεξιῶν κίνδυνος τῶν πιστῶν! 

kaiomenivatos.blogspot.gr/2014/07/blog-post_858.html

http://kaiomen

Παραινέσεις Ἁγίων Πατέρων μέρος 4ο (Σταχυολογήματα)

Παραινέσεις Ἁγίων Πατέρων μέρος 4ο (Σταχυολογήματα)

Παραινέσεις Ἁγίων Πατέρων μέρος 4ο  

(Σταχυολογήματα)

 

 

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΣΙΑ - Π. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ Γιά τήν ἀληθινή ἐλευθερία (Ἐπιστολή 2η)

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου

Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ

Γιά τήν ἀληθινή ἐλευθερία (Ἐπιστολή 2η)

 

Στην ασκητική έρημο υπάρχει και άλλο γνώρισμα ή άλλη άποψη: «Ούτε εσύ εξουσιάζεις κανέναν, ούτε κάποιος άλλος εξουσιάζει εσένα». Αυτό λοιπόν θεωρώ αληθινά ως το πιο μεγάλο προνόμιο. Χωρίς αυτό είναι αδύνατο να έχει κάποιος την εμπειρία της αληθινής ελευθερίας. Πράγματι, κάθε άνθρωπος χάνει αναπόφευκτα την ελευθερία του, μόλις εμφανισθεί σε αυτόν η επιθυμία εξουσίας επάνω σε οποιονδήποτε όμοιό του. Δεν μπορώ χωρίς βαθύτατο πόνο να βλέπω ανθρώπους υπόδουλους, αλλά μου φαίνεται μεγαλύτερη συμφορά να είμαι εγώ εκείνος που υποδουλώνει. Αδυνατώ τελείως να εννοήσω πώς, σε ανθρώπους που δημιουργήθηκαν κατ’ εικόνα Θεού, εμφανίστηκε η επιθυμία να εξουσιάζουν και να κατακυριεύουν σε ομοίους τους. Μου φαίνεται πως η τάση αυτή.αποτελεί συνέπεια εσωτερικής δουλείας.

Η αληθινή αίσθηση της θεοειδούς κυριότητος αποκλείει τη δυνατότητα της δουλοκτησίας, γιατί στην υποδούλωση δεν υπάρχει αγάπη. Έτσι λοιπόν την αυθεντική ελευθερία μέσα στον κόσμο σπάνια τη δοκιμάζει κανείς στον εαυτό του, στην εμπειρία της ζωής του. Και δεν θα πω ότι φάνηκα ικανός σε μεγάλο βαθμό γι’ αυτή την κατάσταση, αλλά σε κάποιο μικρό μέτρο δόθηκε και σε μένα να γνωρίσω την ελευθερία των τέκνων του Θεού. Έκτοτε «μίσησα» (η λέξη αυτή είναι σκληρή, αλλά δεν βρίσκω άλλη πιο κατάλληλη για τη δεδομένη περίπτωση) κάθε εξουσία επάνω στον «αδελφό». Να «μισεί» κάποιος κάτι σημαίνει να μην θέλει να το βλέπει, να μη θέλει να έχει τίποτε κοινό μαζί του. Τέτοιο ακριβώς νόημα θέλω κι εγώ να αποδώσω στη λέξη «μίσησα». Να παραδώσει κάποιος τον

Γιατί φορᾶς κλουβί;....

εαυτό του ελεύθερα, όχι από φόβο, στην υπηρεσία των άλλων, το κατανοώ ως έκφραση ή ένδειξη αγάπης. Η αγάπη μου, όχι σπάνια, με υποδουλώνει σε κάθε άνθρωπο με τον οποίο αναπάντεχα συναντιέμαι στη ζωή, αλλά στο βάθος της ψυχής μου γνωρίζω ότι είμαι ελεύθερος. Για να «ελευθερωθεί» κάποιος οφείλει να υπερνικήσει μέσα του τον φόβο του θανάτου. Όποιος δεν φοβάται τον θάνατο, παραμένει πάντοτε ελεύθερος. Στη δουλεία παραμένουν μόνο εκείνοι που φοβούνται τον θάνατο. Στον λόγο του Αποστόλου Παύλου «ίνα απαλλάξη τούτους, όσοι φόβω θανάτου δια παντός του ζην ένοχοι ήσαν δουλείας»[1], βρίσκω κι εγώ το βαθύτερο νόημα της αλήθειάς του. Σε παρακαλώ όμως να μην σκέπτεσαι για μένα κάτι παραπάνω από ό,τι εγώ είμαι στην πραγματικότητα. Βρίσκομαι πολύ μακριά από την ελευθερία εκείνη για την οποία γράφω. Μόνο εν μέρει, μόνο σε κάποιο μικρό μέτρο την δοκίμασα.

---

[1] Εβρ. 2,15.

Ἐκδόσεις: Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας

Ἀπό: Ἱστολόγιο ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ - Π. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ Ἀναζήτηση τοῦ Ἀληθινοῦ Θεοῦ, λάθη καί ζωντανή ἐμπειρία. (Ἐπιστολή 3η)

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου

Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ

Ἀναζήτηση τοῦ Ἀληθινοῦ Θεοῦ,
λάθη καί ζωντανή ἐμπειρία. (Ἐπιστολή 3η)
 

 

Ἐπιστολή: 2η 

Είμαι χριστιανός, και συνεπώς δεν είμαι μοιρολάτρης. Αλλά ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις πραγματικά δύσκολων  εσωτερικά αποφάσεων. Δεν είναι που φοβάμαι την ευθύνη ενώπιον του Θεού. Φοβάμαι τα λάθη. Κάθε φορά που προβαίνουμε σε ενέργεια η οποία δεν αντιστοιχεί πραγματικά στο «τέλειο θέλημα» του Θεού[1], η πείρα μας αποβαίνει αρνητική. Η αρνητική όμως πείρα δεν μπορεί να δώσει θετική γνώση. Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να διεγείρει την έντονη επιθυμία να επωφεληθούμε κατά τον υπόλοιπο χρόνο, να παρακινήσει τη θέληση σε θετική ενέργεια. Μόνη της όμως δεν παρέχει θετικό αποτέλεσμα. (Το μοναδικό όφελος από αυτή είναι η δυνατότητα να συμβουλεύσουμε έπειτα κάποιον άλλο, για να μην ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο).

Τα αναφέρω όλα αυτά, για να σου εξηγήσω ότι αναζήτησα το θέλημα του Θεού όχι με ελαφρότητα, αλλά με μεγάλον ψυχικό κόπο και πολλή προσευχή. Και αν, όπως γνωρίζεις[2], ο Θεός ακούει την προσευχή, τότε προς το παρόν δεν υπάρχει για μένα δρόμος προς τα εκεί όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο μέρος της καρδιάς μου, συχνά η σκέψη μου, και όπου πολλά μου είναι πολύτιμα. Αν έτσι θέλει ο Θεός, τότε δεν θλίβομαι ιδιαίτερα. Παρακαλώ μόνο να μη με αφήσει ποτέ και πουθενά. Εσένα και όλους σας φυλάγω στην καρδιά μου κάθε μέρα με μεγάλη αγάπη. Και όπου και αν βρίσκομαι, ελπίζω ότι η αγάπη αυτή δεν θα μειωθεί.

Αν έστω και κάποτε έχουμε σαφείς μαρτυρίες ότι η προσευχή δεν παρέμεινε αναπάντητη, τότε η βεβαιότητα γι’ αυτό, ότι αυτή ποτέ δεν μένει χωρίς αποτέλεσμα, ενισχύεται [//71] στην καρδιά για πάντα. Έτσι ούτε μία ευλογία ούτε ένας καλός λόγος δεν μπορούν να εξαφανισθούν, ενώ τα άσχημα και τα κακά εξαλείφονται με τη μετάνοια, χωρίς να αφήνουν ίχνος στο αιώνιο είναι (όσο παράδοξο και λογικά αδύνατο και αν φαίνεται). Εξαφανίζεται η δύναμη των αρνητικών συνεπειών.

---

[1] Ρωμ. 12,2: «12.2 καὶ μὴ συσχηματίζεσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ μεταμορφοῦσθαι τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοὸς ὑμῶν, εἰς τὸ δοκιμάζειν ὑμᾶς τί τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τὸ ἀγαθὸν καὶ εὐάρεστον καὶ τέλειον».

[2] Υπογραμμίζοντας τη λέξη αυτήν ο π. Σωφρόνιος δείχνει σαφώς ότι έχει υπ’ όψιν του εκείνη την προσωπική εμπειρία θεοκοινωνίας, την οποία κατείχε η Μαρία και την οποία αυτή διηγήθηκε στον π. Σωφρόνιο κατά τη διάρκεια προσωπικής συνομιλίας. Βλ. Εισαγωγή, σ. 23-24.

Ἐκδόσεις: Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας

Ἀπό: Ἱστολόγιο ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΣΙΑ - Π. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ Πῶς πρέπει νά προσευχώμαστε. (Ἐπιστολή 4η)

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου

Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ

Πῶς πρέπει νά προσευχώμαστε. (Ἐπιστολή 4η)
 

 

Ἐπιστολή: 2η , 3η ,

Η προσευχή είναι εσωτερική πράξη του πνεύματός μας. Το πνεύμα μας μπορεί να εκφραστεί με τις πιο ποικίλες μορφές. Όχι σπάνια, και ενδεχομένως μάλιστα ιδιαίτερα συχνά, με τη σιωπή μας ενώπιον του Θεού. Σιωπούμε, γιατί ο Θεός γνωρίζει όλο το βάθος της σκέψεώς μας, όλες τις προσδοκίες της καρδιάς μας, αλλά δεν είμαστε πάντοτε ικανοί να τις εκφράσουμε με λόγια. Ο Θεός όμως κατανοεί τις μυστικές κινήσεις της καρδιάς μας και απαντά σε αυτές.

Φοβούμαι λίγο ότι εσύ δεν υπολογίζεις αυτό ακριβώς που είπαμε πιο επάνω· ότι τείνεις να εκλάβεις την προσευχή ως στάση μπροστά στις εικόνες με τον προφορά τυπικών εκφράσεων που θεσπίστηκαν από αιώνες (προσευχές Όρθρου και Εσπερινού ή Ψαλμών και τα παρόμοια). Βέβαια και στο είδος αυτό της προσευχής μπορεί κάποιος να συνηθίσει από τη νεότητά του και να το επιτελεί κάθε ημέρα. Αυτό όμως είναι τελείως ανεπαρκές, και η προσευχή αυτή δεν εξαντλεί καθόλου το θέμα της προσευχής.

Παρατηρώ ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι γίνονται ολοένα  και λιγότερο ικανοί γι’ αυτό ακριβώς το είδος της προσευχής. Το φαινόμενο αυτό το αποδίδω στην εντεινόμενη διανοητική δραστηριότητα των ανθρώπων. Ο νους μας βρίσκεται σε συνεχή σχεδόν διέγερση από το πλήθος των κάθε είδους εντυπώσεων που μας προσεγγίζουν κατά τη διάρκεια της ημέρας· των εντυπώσεων της οράσεως και της ακοής. Από το πρωΐ αρχίζει ο εγκλωβισμός των ανθρώπων των πόλεων, αλλά τώρα και των χωριών, στην κοσμική ζωή, που παρασύρει τον νου και τη φαντασία μας στην εξέλιξη των γεγονότων και τα αισθήματά μας στη συμμετοχή σε αυτά.

Πώς λοιπόν με τους όρους αυτούς να αναχθούμε σ’ εκείνη την ησυχία του νου και την ηρεμία της καρδιάς, που είναι πράγματα τόσο απαραίτητα για την προσευχή; Να το ερώτημα. Σε αυτό θα επανέλθουμε πάλι κάποτε, αν ο Θεός ευδοκήσει, ενώ τώρα θα μεταφερθώ λίγο σε άλλο θέμα, στην προσωπική σου περίπτωση.

Γράφεις ότι, όταν βλέπεις την ανικανότητά σου να βρεις την προσευχή, όταν σταθείς σε προσευχή, συναισθάνεσαι τη μηδαμινότητά σου. Και αυτό σε αποκαρδιώνει. Μην αποθαρρύνεσαι. Μην ανησυχείς πολύ με αυτή την περίπτωση. Να παρασταθεί κάποιος ενώπιον του Θεού δεν σημαίνει καθόλου να «σταθεί μπροστά στις εικόνες», αλλά να Τον αισθανθεί στο βάθος της συνειδήσεώς του ως Εκείνον που γεμίζει με την παρουσία Του τα πάντα. Να Τον ζήσει ως την αληθινή Πρωταρχική Πραγματικότητα από την οποία προέρχεται ο κόσμος στην τάξη της κατώτερης, δεύτερης δημιουργημένης κτιστής πραγματικότητος. Γι’ αυτό μπορεί να είναι κατάλληλη η κάθε στάση στην οποία βρίσκεται το σώμα: είτε κατακλίνεται, είτε βαδίζει, είτε κάθεται, είτε στέκεται και τα παρόμοια.

Αν ο νους και η καρδιά σου δοκιμάζουν προσευχητική διάθεση κατά την ανάγνωση της Αγίας Γραφής, τότε  μένε σε αυτήν όσο δεν διακόπτεται η προσευχητική αυτή διάθεση. Ο κανόνας είναι ο εξής: Κάθε λόγος, κάθε θέση του σώματος, στα οποία ο νους και η καρδιά ενώνονται σε μια ζωή της μνήμης του Θεού, δεν πρέπει να αλλάζει, ωσότου εξαντληθεί ο νους ή η καρδιά ή το σώμα.

Οι παρατηρήσεις μου επάνω στους σύγχρονους ανθρώπους με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι βολικότερο γι’ αυτούς να προσεύχονται στους ναούς, ιδιαίτερα κατά τη Λειτουργία. Η λειτουργική προσευχή με τη συχνή θεία μετάληψη αποτελεί το πλήρωμα. Αλήθεια, για να πραγματοποιηθεί αυτό, είναι απαραίτητο να την ζει κάποιος και να την κατανοεί. Τότε αποκαλύπτεται ότι η Λειτουργία αγκαλιάζει με τη χάρη της όλη τη ζωή μας· σ’ αυτήν περικλείονται όλα τα επίπεδα του είναι μας κατά την αναφορά του προς τον Θεό. Η Λειτουργία, αν βεβαίως βιώνεται με όλο το είναι μας, επιτρέπει να τη ζήσουμε ως αληθινά Θεία Πράξη, που περιλαμβάνει όχι μόνο αυτό τον ορατό κόσμο, αλλά και όλον εκείνον που άπειρα ξεπερνά τα όριά του. Μη εμβαθύνοντας στον χώρο αυτό ο άνθρωπος μπορεί εύκολα να περιπέσει στη συνήθεια που τον ερημώνει και τον νεκρώνει. Είναι απαραίτητο να αυξάνει αδιάκοπα στη γνώση του Θεού και να μην επιτρέψει να μετατραπεί η Λειτουργία σε λεπτομέρεια της ευσεβούς βιοτής μας. Επειδή ακριβώς η ζωή μας έγινε φτωχότερος χώρος για τη Λειτουργία, ζήσαμε όλοι τη βαθειά κρίση. Οι άνθρωποι άρχισαν να στρέφονται με μεγάλη ικανοποίηση σε κάθε είδους ανάγνωσμα ή διασκέδαση, προτιμώντας αυτά αντί της Λειτουργίας. Με αυτό τον τρόπο αναπαύονταν καλύτερα και μάλιστα ικανοποιούσαν την απαίτηση να αυξάνουν τις γνώσεις τους. Αυτό είναι πλήρως κατανοητό και δικαιολογημένο. Ο άνθρωπος κατά τη φύση του είναι όν που τείνει προς την τελειότητα, προς τη γνώση, και ακόμη προς την απόλυτη γνώση και το πλήρωμα του Είναι. Να λοιπόν το παράδοξο: Εξαιτίας της τάσεως αυτής προς την απόλυτη τελειότητα, που χαρακτηρίζει την ανθρώπινη φύση, οι άνθρωποι απομακρύνονται από εκείνο τον «χώρο», ο οποίος δόθηκε από τον Θεό ακριβώς για την απόκτηση της γνώσεως και της ζωής αυτής.

Θα σου πω λίγα λόγια και για ένα επιπλέον πρόβλημα της εποχής μας. Δυστυχώς οι μορφές της εκκλησιαστικής ζωής και των ακολουθιών που θεσπίστηκαν δια μέσου των αιώνων δεν ανταποκρίνονται  εντελώς στις αναζητήσεις και τις ανάγκες των συγχρόνων ανθρώπων. Και αυτό είναι κατανοητό. Οι μορφές αυτές δεν σχηματίστηκαν σε δικές μας εποχές, αλλά για ανθρώπους άλλης διανοητικής και ψυχολογικής αναπτύξεως και άλλης εμπειρίας της ζωής. Το πρόβλημα όμως αυτό στην Εκκλησία είναι εξαιρετικά περίπλοκο, και ως εκ τούτου η επίλυσή του προς το παρόν για ιδιαίτερες περιπτώσεις επιτυγχάνεται με αυτό τον τρόπο: Μερικοί άνθρωποι μη αποκομίζοντας από τις μορφές των εκκλησιαστικών ακολουθιών απαντήσεις για όλες τις ανάγκες τους, αισθάνονται επιπλέον την ανάγκη να αναπληρώσουν αυτή την έλλειψη στο σπίτι τους με μεγάλο τίμημα απώλειας δυνάμεως και χρόνου.

Ο επίσκοπος Ιγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ πριν από εκατό περίπου χρόνια έργραφε ότι ήδη στον καιρό του ακόμη και οι μοναχοί στα μοναστήρια, μη αποκομίζοντας από τις εκκλησιαστικές ακολουθίες και την προσωπική χειραγώγηση όλα όσα τους χρειάζονται, είχαν την ανάγκη να διαβάζουν εντατικά τη Γραφή και τα έργα των Πατέρων. Χωρίς αυτά δεν μπορούσαν να προοδεύσουν[1]. Ακόμη περισσότερο ισχύουν όλα αυτά για τους συγχρόνους μας που ζουν στον κόσμο, και μάλιστα στον κόσμο που δεν προσεύχεται και έχει λησμονήσει τον Θεό.

Έτσι λοιπόν, μην ανησυχείς για την ανικανότητά σου να συγκεντρωθείς, όταν στέκεσαι στην προσευχή. Κράτησε πριν απ’ όλα τη μνήμη του Θεού και την ειρήνη της καρδιάς. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για σένα, εφόσον δεν το κατέχεις ισχυρά. Πρόσεχε, μη δαπανάς χωρίς όφελος τις λίγες σωματικές σου δυνάμεις.

Για να βρεις τον σωστό δρόμο, είναι καλύτερο απ’ όλα να το ζητήσεις από τον ίδιο τον Θεό στην προσευχή:

«Κύριε, Συ ο ίδιος δίδαξέ με τα πάντα … Δώσε μου τη χαρά της γνώσεως του θελήματός Σου και των οδών Σου … Δίδαξέ με να σε αγαπώ αληθινά με όλο μου το είναι, όπως μας παρήγγειλες … Οικοδόμησε τη ζωή μου έτσι, όπως Εσύ ο ίδιος την συνέλαβες στην προαιώνια βουλή Σου … Ναι, ακόμη και για μένα, γιατί Εσύ κανέναν δεν ξέχασες και κανέναν δεν έπλασες για απώλεια … Εγώ  με αφροσύνη εκδαπάνησα τις δυνάμεις που μου έδωσες, αλλά τώρα, στο τέλος της ζωής μου, διόρθωσέ τα όλα Εσύ ο ίδιος, και ο ίδιος δίδαξέ με τα πάντα … Αλλά έτσι, ώστε πραγματικά το θέλημά σου να πραγματοποιηθεί στη ζωή μου, είτε εγώ το καταλαβαίνω είτε δεν το καταλαβαίνω μέχρι καιρού … Μην επιτρέπεις να πορευθώ σε ξένους δρόμους, που οδηγούν στο σκοτάδι … αλλά πριν παραδοθώ στον ύπνο του θανάτου, δώσε σε μένα την ανάξια να δω το Φως Σου, ώ Φως του κόσμου».

Κι έτσι, με δικά σου λόγια, να προσεύχεσαι για όλα με τον ίδιο τρόπο. Θα περάσει κάποιος χρόνος και η δύναμη των λόγων αυτών θα εισχωρήσει στο εσωτερικό της υπάρξεώς σου, και τότε θα ρεύσει αυτομάτως ζωή, όπως ακριβώς θέλει ο Κύριος. Κρίνοντας όμως εξωτερικά δεν μπορούμε να αποφασίσουμε τίποτε.

---

[1] Ιγνατίου Μπριαντσιανίνωφ, Προσφορά στον σύγχρονο μοναχισμό, τόμ. 5, Νέα Υόρκη 1968, σ. 57, 58, 77.

Ἐκδόσεις: Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας

Ἀπό: Ἱστολόγιο ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ

/

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΣΙΑ - Π. ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ Ἡ οὐσία τῆς ἀπογνώσεως. Ὁ ἀντίχριστος. (Ἐπιστολή 45η)

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου

Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ
Ἡ οὐσία τῆς ἀπογνώσεως.
Ὁ ἀντίχριστος. (Ἐπιστολή 45η)

 

 

Ἐπιστολή: 2η  ,  3η , 4η ,

Μπορούμε ακριβέστερα να πούμε ότι η απουσία της αγάπης του Χριστού από τις ψυχές εκείνων που με τη βία επάνω στους πιο αδύνατους άρπαξαν την εξουσία, οδήγησε στις φοβερές παραμορφώσεις όλης της ζωής της ανθρωπότητος, και εξαιτίας αυτού έγινε αδύνατη σε όλους η σαφής αίσθηση της παρουσίας του Θεού. Στην τύφλωση από το μίσος οι άνθρωποι χάνουν τελείως την αίσθηση αυτή, και τότε γι’ αυτούς «πεθαίνει ο Θεός». Για την επιβεβαίωση της σκέψεώς μου έστρεψα από πολλού ήδη την προσοχή μου στο ότι και τα τέσσαρα Ευαγγέλια αρχίζουν με αναφορά στην προφητεία του Ησαΐου:

«Ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου … Πάσα φάραγξ (δηλαδή υποβάθμιση και άσκηση βίας επάνω στους ανθρώπους) πληρωθήσεται και παν όρος (δηλαδή βίαιη κυριαρχία επάνω στους αδεσφούς) ταπεινωθήσεται … και αι τραχείαι εις οδούς λείας, και (μόνο τότε) όψεται πάσα σαρξ το σωτήριον του Θεού»[1].

Αν βρεις, να διαβάσεις τον υπέροχο εικοστό τέταρτο λόγο του οσίου Συμεών του Νέου Θεολόγου … Ο άγιος αυτός, σε συμφωνία με όλους εκείνους που προηγήθηκαν από αυτόν και με εκείνους που ήρθαν στον κόσμο μετά από αυτόν, λέει ότι «ο Θεός για τη ζωή στον κόσμο αυτό δημιούργησε πατέρα και υιό και όχι δούλο και μισθωτό … Η δουλεία προήλθε από την μεταξύ των ανθρώπων έχθρα, εξαιτίας της οποίας άρχισαν να πολεμούν ο ένας [//212] εναντίον του άλλου και ο ένας να υποδουλώνει τον άλλον. Και η εξαγορά των ανθρώπων εξαιτίας της φτώχιας και των ελλείψεων, που άρχισαν να κυριεύουν τους πιο αδυνάτους λόγω της απληστίας και της πλεονεξίας των ισχυροτέρων … Χωρίς βία και φτώχια κανένας δεν θα γινόταν δούλος ή μισθωτός …».

Αυτός ο παραμορφωμένος από το μίσος των ανθρώπων κόσμος κρύβει από την όραση το Υπέροχο Πρόσωπο του Θεού. Ο Θεός δεν ενεργεί με βία· διαφυλάσσει με άγιον τρόπο την ελευθερία εκείνου που δημιουργήθηκε «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν» Του. Επιπλέον βλέπει με υπομονή και τις κακές ακόμη εκδηλώσεις της ελευθερίας του ανθρώπου. Και η υπομονή Του αυτή θα διατηρηθεί τόσο, ώστε να γίνει δυνατή η εμφάνιση του αντιχρίστου, που θα αποπειραθεί να παραμερίσει τον Αληθινό Θεό και ακολούθως να ανακηρύξει θεό τον εαυτό του. Την οδό του αντιχρίστου θα συνοδεύσει αναπόφευκτα άσκηση παγκόσμιας βίας … Πολλοί θα σκανδαλισθούν με αυτό. Θα εγερθεί σ’ αυτούς το ερώτημα: Πού είναι λοιπόν ο Θεός; Πού είναι η Πρόνοιά Του για κάθε κτίσμα; Ανάμεσα σ’ αυτούς που σκανδαλίστηκαν ήταν και η δική μας φτωχή Αλεξάνδρα. Δεν αντιλήφθηκε τις οδούς του Θεού και υπερασπιζόμενη το ανθρώπινο δίκαιο απέρριψε τη δικαιοσύνη του Θεού. Τώρα όμως που βρέθηκε σε συνθήκες που μπορεί να δει ότι ο Θεός είναι δυνατός και μετά θάνατον να δώσει στον άνθρωπο το πλήρωμα της ζωής και της μακαριότητος, με απλότητα και χαρά θα προχωρήσει στη συνάντησή Του: «Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην, ότι αυτοί χορτασθήσονται»[2].

---

[1] Λουκ. 3,4-6 (3.4 ὡς γέγραπται ἐν βίβλῳ λόγων Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους Αὐτοῦ· 3.5 πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται καὶ πᾶν ὄρος καὶ βουνὸς ταπεινωθήσεται, καὶ ἔσται τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν καὶ αἱ τραχεῖαι εἰς ὁδοὺς λείας, 3.6 καὶ ὄψεται πᾶσα σὰρξ τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ)·

Ησ. 40,3-5 (3 φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου. εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. 4 πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται καὶ πᾶν ὄρος καὶ βουνὸς ταπεινωθήσεται, καὶ ἔσται πάντα τὰ σκολιὰ εἰς εὐθεῖαν καὶ ἡ τραχεῖα εἰς ὁδοὺς λείας· 5 καὶ ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, καὶ ὄψεται πᾶσα σάρξ τὸ σωτήριον τοῦ Θεοῦ, ὅτι Κύριος ἐλάλησε)·

Βλ. Ματθ. 3,3 (3.3 Οὗτος γάρ ἐστιν ὁ ρηθεὶς ὑπὸ Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους αὐτοῦ)·

Μάρκ. 1,2 (1.2 Ὡς γέγραπται ἐν τοῖς Προφήταις, ἰδοὺ Ἐγὼ ἀποστέλλω τὸν ἄγγελόν Μου πρὸ προσώπου Σου, ὃς κατασκευάσει τὴν ὁδόν Σου ἔμπροσθέν Σου· 1.3 φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τὰς τρίβους Αὐτοῦ)·

Ιωάν. 1,23 (1.23 ἔφη· ἐγὼ φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, εὐθύνατε τὴν ὁδὸν Κυρίου, καθὼς εἶπεν Ἡσαΐας ὁ προφήτης).

[2] Ματθ. 5,6.

Ἐκδόσεις: Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλία

Ἀπό: Ἱστολόγιο ΚΑΙΟΜΕΝΗ ΒΑΤΟΣ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΣΙΑ - ΣΩΦΡΟΝΙΟΣ - ΕΣΣΕΞ

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. (Ἐπιστολή 47η)

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ

Ἀνθολόγιο ἀποσπασμάτων ἐπιστολῶν ἐκ τοῦ βιβλίου

Γέρων Σωφρόνιος Σαχάρωφ
Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. (Ἐπιστολή 47η)

 

 

Ἐπιστολή: 2η  ,  3η , 4η , 45η ,

Οι άνθρωποι δεν μπορούν να αγαπήσουν με πραγματική αγάπη τον Χριστό. Αυτοί, σαν τα ζώα, αγαπούν μόνο εκείνους που τους πλησιάζουν με τα ίδια ζωώδη «αισθήματα». Αυτή λοιπόν η «ζωώδης» αγάπη υπαγορεύεται από την προκαθορισμένη κοσμική διαδικασία της φυσικής ζωής. Η αγάπη όμως του Χριστού αγκαλιάζει όλο τον κόσμο σε όλες τις διαστάσεις του μέσα στον χώρο και τον χρόνο του, δηλαδή στους αιώνες που πέρασαν και σε αυτούς που ακόμη έρχονται.

Για την αγάπη αυτή είναι απόλυτα αναγκαίο να νικήσουμε την υπερηφάνεια που μας "εμποδίζει να αγαπάμε"[1]. Και όταν ταπεινωνόμαστε, καταδικάζοντας τον εαυτό μας και μόνο τον εαυτό μας, τότε δεν υπάρχει σε μας αμαρτία, και με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα στο Άγιο Πνεύμα να ενεργήσει μέσα μας. Και αν αυτό το Άγιο Πνεύμα έρθει στην ψυχή, τότε η νίκη επάνω στον θάνατο γίνεται οφθαλμοφανέστερη από την υλική πραγματικότητα του φθαρτού αυτού κόσμου. Τότε όλα όσα φαίνονται στον άνθρωπο-ζώο αδύνατα, ανόητα, ολέθρια κλπ. παρουσιάζονται ως το αληθινό νόημα, η σοφία, η δικαιοσύνη, ως ενιαία αυθεντική ζωή, έξω από τη φθορά, από το σκοτάδι, και απ’

Ἄγιος Σιλουανός

όλα εκείνα τα κακά, με τα οποία καταστρέφεται η ανθρωπότητα. 

Συνεπώς, να δώσει σε σένα ο Κύριος από το Πνεύμα Αυτό, ώστε όλοι να φθάσουμε στο τέλος της ζωής μας Εκείνον, που αγάπησε η ψυχή από τα νεανικά χρόνια, Εκείνο το Φως, έξω από το Οποίο υπάρχει η αδιέξοδη τραγωδία του εξώτερου σκότους.

---

[1] Βλ. Αρχιμ. Σωφρονίου, Ο άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης, σ. 291.