ΝΑ ΜΗ ΚΑΤΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΞΕΥΤΕΛΙΖΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΟΥΤΕ ΚΙ ΕΚΕΙΝΟΝ ΠΟΥ ΑΜΑΡΤΑΝΕΙ ΦΑΝΕΡΑ. ΑΛΛΑ ΝΑ ΚΟΙΤΑΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ. ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ.

Ο αββας Ιωάννης ο Κολοβός είπε. Άλλη αρετή δεν υπάρχει, σαν το να μην εξευτελίζει κανείς τον πλησίον. Δύο αδελφοί ήρθαν κάποτε στον αββά Παμβώ. Και τον ρώτησε ο ένας: Άββά, εγώ νηστεύω για δυο συνεχόμενες ημέρες Και την Τρίτη τρώγω δυο ψωμάκια. "Άραγε σώζομαι έτσι ή βρίσκομαι σε πλάνη; Άββά, τον λέει Και ο άλλος, εγώ βγάζω από το εργόχειρο μου δυο κεράτια την ημέρα. Κρατάω (άπ' αυτά) λίγα νουμία για τη διατροφή μου, Και τα υπόλοιπα τα δίνω ελεημοσύνη. Άραγε σώζομαι έτσι ή βρίσκομαι σε πλάνη; Ό γέροντας δεν τους απάντησε, μ' όλο πού τον παρακάλεσαν επίμονα. Μετά από τέσσερις μέρες, θέλησαν πια να φύγουν. Τότε οι κληρικοί τους παρηγορούσαν, λέγοντας: Μη λυπηθείτε, αδελφοί! Ό Θεός θα σας δώσει την αμοιβή σας. Αυτή είναι ή συνήθεια του γέροντα, να μην απαντάει αμέσως (σε ότι τον ρωτάνε), αν δεν τον πληροφορήσει σχετικά ο Θεός. Πήγαν λοιπόν οι αδελφοί στο γέροντα Και του είπαν: Άββά, δώσε μας την ευχή σου. Θέλετε να φύγετε; τους ρώτησε εκείνος. Ναι, αποκρίθηκαν. Τότε έφερε στο νου του τα έργα τους Και, χαράζοντας πάνω στο έδαφος, μονολογούσε: Παμβώ, νηστεύει δυο μέρες Και τρώει (την τρίτη) δυο ψωμάκια. Γίνεται άραγε έτσι (καλός) μοναχός; "Όχι!... Παμβώ, κάνει δουλειά δύο κερατίων Και τα δίνει ελεημοσύνη. Γίνεται άραγε έτσι (καλός) μοναχός; "Όχι ακόμα!... Καλά είναι τα έργα είπε γυρίζοντας στους αδελφούς , αν όμως φυλάξει κανείς τη συνείδηση του (καθαρή) απέναντι στον πλησίον του, τότε σώζεται. Και εκείνοι, αφού πήραν (εσωτερική) πληροφορία (για την ορθότητα του λόγου του γέροντα), έφυγαν χαρούμενοι. Ένας άγιος άνθρωπος, όταν είδε κάποιον ν' αμαρτάνει, έκλαψε πικρά και μονολόγησε: Αυτός σήμερα, εγώ οπωσδήποτε αύριο. και αυτός οπωσδήποτε μετανοεί, εγώ όμως όχι. Κοντά σ' ένα γέροντα κατοικούσε κάποιος αδελφός, κάπως αμελής, πού είχε λίγο καιρό στην ασκητική ζωή. Όταν λοιπόν αυτός ήταν ετοιμοθάνατος, κάθονταν κοντά του μερικοί αδελφοί. Τότε ο γέροντας, βλέποντας τον ν' αφήνει το σώμα με ιλαρότητα και χαρά και θέλοντας να ωφελήσει τους αδελφούς πού ήταν εκεί, του λέει: Αδελφέ, όλοι ξέρουμε ότι δεν έδειξες και μεγάλο ζήλο στην άσκηση. Πώς λοιπόν φεύγεις (από τη ζωή αυτή) τόσο πρόσχαρος; και ο αδελφός αποκρίθηκε: Πραγματικά, πάτερ, την αλήθεια λες. Από τότε όμως πού έγινα μοναχός, ξέρω πώς δεν έκρινα άνθρωπο ούτε κράτησα μνησικακία σε κανένα. Κι αν έτυχε ποτέ να διαφωνήσω με κάποιον, την ίδια ώρα συμφιλιωνόμουνα μαζί του. Σκέφτομαι λοιπόν να πω στο Θεό: "Κύριε, Εσύ είπες «μη κρίνετε, και ου μη κριθείτε» (Λουκ. 6:37)· και «άφετε, και άφεθήσεται υμίν» (πρβλ. Ματθ. 6:14)". Ό γέροντας τότε του λέει: Ή ειρήνη ας είναι μαζί σου, παιδί μου, γιατί και χωρίς κόπο σώθηκες. Ό άββάς Άμμωνάς, (πού είχε γίνει επίσκοπος), ήρθε κάποτε σ' έναν τόπο για να φάει. Εκεί ήταν ένας αδελφός με φήμη κακή, δηλαδή πόρνου. "Έτυχε μάλιστα να βρίσκεται τότε στο κελί του και ή γυναίκα, πού μαζί της αμάρτανε. Αυτοί λοιπόν πού έμεναν στον τόπο εκείνο, μόλις κατάλαβαν πώς ή γυναίκα ήταν στο κελί του αδελφού, κίνησαν για να τον διώξουν από το κελί του. Στο μεταξύ, μαθαίνοντας ότι βρίσκεται κοντά τους και ο επίσκοπος Άμμωνάς, ήρθαν και τον παρακάλεσαν να πάει μαζί τους, για να ελέγξουν μπροστά του τον αδελφό, πριν τον διώξουν. Ό αδελφός, παίρνοντας είδηση (τι του ετοίμαζαν), πρόλαβε κι έκρυψε τη γυναίκα σ' ένα μεγάλο πιθάρι, με άνοιγμα από πάνω. Ό άββάς Άμμωνάς, (σαν προορατικός πού ήταν), γνώρισε αυτό πού έκανε ο αδελφός. και φτάνοντας στο κελί του, μπήκε μέσα και κάθισε πάνω στο πιθάρι. "Ύστερα πρόσταξε να ερευνηθεί το κελί, ν' αναζητηθεί δηλαδή ή γυναίκα. Καθώς λοιπόν έψαξαν προσεκτικά παντού και ή γυναίκα δεν βρέθηκε, ο άββάς Άμμωνάς τους είπε: Ό Θεός να σας συγχωρέσει! και αφού έδωσε σε όλους την ευχή του, τους απομάκρυνε. Έπειτα έπιασε από το χέρι τον αδελφό και του είπε: Πρόσεχε την ψυχή σου, αδελφέ! και χωρίς να πει τίποτε άλλο, έφυγε. Ό άββάς Ησαΐας είπε: Ό (καλύτερος) τρόπος για ν' αναπαύσει κανείς τη συνείδηση του, είναι να μην κατακρίνει τον πλησίον και να ταπεινώνει τον εαυτό του. Κάποτε στη Σκήτη ένας αδελφός έπεσε σε κάποιο σφάλμα, και έγινε σύναξη (των άλλων για να τον δικάσουν). Στη σύναξη κάλεσαν και τον άββά Μωϋσή. Εκείνος όμως δεν ήθελε να έρθει. Ό πρεσβύτερος τον κάλεσε πάλι, παραγγέλλοντας του: Έλα, γιατί όλοι εσένα περιμένουν". Σηκώθηκε τότε, πήρε ένα λιωμένο ζεμπίλι, το γέμισε άμμο, το φορτώθηκε και ήρθε. Οι πατέρες, βγαίνοντας να τον προϋπαντήσουν και βλέποντας τον να έχει στον ώμο το ζεμπίλι, (πού από τις τρύπες του έτρεχε ή άμμος), τον ρώτησαν: Τι είναι τούτο, πάτερ; Οι αμαρτίες μου είναι, τους απάντησε ο γέροντας, πού γλιστράνε πίσω μου και δεν τις βλέπω. και όμως, ήρθα εγώ σήμερα να κρίνω ξένα αμαρτήματα! Μόλις τ' άκουσαν οι πατέρες, δεν είπαν τίποτα στον αδελφό (πού ήθελαν να δικάσουν), και τον συγχώρησαν. Ένας αδελφός είπε στον αββά Ποιμένα: Αν δω αδελφό, για τον όποιο άκουσα ότι αμάρτησε, δεν θέλω να τον βάλω στο κελί μου. "Αν όμως δω άλλον καλό, ευχαριστιέμαι μαζί του. Αν στον καλό κάνεις μια μικρή καλοσύνη, αποκρίθηκε ο γέροντας, διπλασίασε την σ' εκείνον πού άκουσες (ότι αμάρτησε)· γιατί αυτός είναι ο άρρωστος. "Έτσι θα σ' ελεήσει κι εσένα ο Θεός. Άλλος αδελφός ρώτησε (πάλι) τον αββά Ποιμένα: Τι να κάνω; και αποκρίθηκε ο γέροντας: Είναι γραμμένο: «Την ανομία μου εγώ αναγγέλλω και μεριμνήσω υπέρ της αμαρτίας μου» (Ψαλμ. 37:19). Ό αββάς Ποιμήν ήρθε κάποτε να κατοικήσει στα μέρη της Αιγύπτου. Κοντά του έμενε ένας αδελφός πού είχε γυναίκα, και ποτέ δεν τον ήλεγξε. Αυτή λοιπόν (ή γυναίκα) έτυχε να γεννήσει νύχτα. Το πήρε είδηση ο γέροντας και κάλεσε τον μικρότερο αδελφό (της συνοδείας) του. Πάρε μαζί σου ένα μπουκάλι κρασί, του είπε, και πήγαινε να το δώσεις στο γείτονα, γιατί το χρειάζεται σήμερα. Εκείνος έκανε όπως τον πρόσταξε ο γέροντας. Μόλις πήρε το κρασί ο αδελφός, κατανύχθηκε. Σε λίγες μέρες απομάκρυνε τη γυναίκα, αφού της έδωσε ότι είχε. Ύστερα ήρθε στο γέροντα και του είπε: Εγώ από σήμερα μετανοώ. Ό γέροντας του έδωσε θάρρος. Τότε ο αδελφός πήγε κι έχτισε άλλο κελί, δίπλα στου γέροντα. Κι άπ' αυτό ερχόταν (συχνά) στο γέροντα, πού τον καθοδηγούσε στο δρόμο του Θεού. Έτσι λοιπόν κέρδισε (ο άββάς Ποιμήν) τον αδελφό. Ένας γέροντας είπε: Μην κατακρίνεις τον πόρνο, αν είσαι αγνός, γιατί έτσι παραβαίνεις κι εσύ το νόμο. Αυτός πού είπε να μην πορνεύσεις, είπε και να μην κατακρίνεις. Ένας από τους πατέρες είπε: Δεν υπάρχει κάτω από τον ουρανό άλλο γένος σαν το χριστιανικό. και μέσα σ' αυτό πάλι, δεν υπάρχει άλλη τάξη σαν τη μοναχική. Εκείνα όμως πού βλάπτουν πολύ (τους μοναχούς και όλους τους χριστιανούς), είναι κατ' εξοχήν ή μεταξύ τους μνησικακία και ή κατάκριση. Όποιος απομακρύνει από την καρδιά του αυτά (τα δύο), κάνει ζωή αγγελική πάνω στη γη. Ένας γέροντας είπε: Αν δεις κανένα να γελάει ή να τρώει υπερβολικά, μην τον κατακρίνεις, αλλά πες καλύτερα: "Μακάριος είναι (ο άνθρωπος) αυτός, γιατί δεν έχει αμαρτίες, και γι' αυτό χαίρεται ή ψυχή του" Ένας γέροντας είπε: Αν δεις με τα μάτια σου κάποιον ν' αμαρτάνει, πες αμέσως: Ανάθεμα σε, σατανά! Γιατί αυτός (ο άνθρωπος) δεν φταίει". Και φύλαξε έτσι την καρδιά σου από την κατάκριση του αδελφού σου, γιατί αλλιώς το "Άγιο Πνεύμα σε εγκαταλείπει. Λέγε ακόμα στον εαυτό σου: Όπως νικήθηκε αυτός, έτσι (θα νικηθώ) κι εγώ! Και κλαίγε και ζήτα τη βοήθεια του Θεού και δείχνε συμπάθεια σε οποίον ακούσια έπεσε· γιατί κανένας δεν θέλει ν' αμαρτήσει ενώπιον του Θεού, όλοι γελιόμαστε (από το διάβολο). Ένας γέροντας είπε: Είκοσι χρόνια πολεμούσα επίμονα ένα λογισμό και παρακαλούσα το Θεό να (με βοηθήσει, ώστε να) βλέπω όλους τους ανθρώπους το ίδιο. Του αββα Ησαΐα Αν ένας άνθρωπος, πού κάνει μεγάλους (ασκητικούς) κόπους, δει κάποιον ολότελα αμαρτωλό ή αμελή, και του δείξει περιφρόνηση, μάταιη είναι όλη του ή μετάνοια· γιατί απορρίπτει ένα μέλος (του Σώματος) του Χρίστου, καταδικάζοντας το και μην αφήνοντας την κρίση στον Κριτή Θεό, μήτε κοιτάζοντας τις δικές του (μονάχα) αμαρτίες. Γιατί, στην παρούσα ζωή, όλοι είμαστε σαν σε νοσοκομείο: "Άλλος υποφέρει από το μάτι του, άλλος πονάει στο χέρι, άλλος έχει συρίγγιο ή οποιαδήποτε άλλη πάθηση, άπ' όσες υπάρχουν. και είναι μερικές πληγές άπ' αυτές, πού έχουν ήδη θεραπευθεί. "Αν όμως εκείνος πού θεραπεύθηκε φάει κάτι πού τον βλάπτει, τότε υποτροπιάζει. Έτσι γίνεται και μ' εκείνον πού βρίσκεται στο δρόμο της μετάνοιας, και κατακρίνει ή περιφρονεί κάποιον: Χάνει τη μετάνοια και ξανακυλιέται (στην αμετανοησία). Γιατί αν κάποιος άπ' αυτούς πού βρίσκονται σε νοσοκομείο και έχουν διάφορες ασθένειες, βογκάει για τη δική του πάθηση, μήπως θα του πει άλλος, "Γιατί βογκάς;". Ό καθένας τα δικά του δεν σκέφτεται; "Αν έκανα έτσι και με την αρρώστια των αμαρτιών μου, δεν θα είχα μάτια να κοιτάξω άλλον αμαρτωλό. Γιατί όλοι όσοι νοσηλεύονται σε νοσοκομείο, φυλάγονται ώσπου να 'ρθει ο γιατρός, απέχοντας άπ' ότι θα επιδεινώσει την πληγή τους. και ποιος είναι εκείνος πού δεν έχει πληγή; Αν παρατηρήσεις ελάττωμα στον αδελφό σου, μην του δείξεις περιφρόνηση, για να μην πέσεις στα χέρια των εχθρών σου (δαιμόνων). Πρόσεχε, να μην ειρωνευτείς ποτέ κανένα για την εμφάνιση του, και βλάψεις την ψυχή σου. Αν ή καρδιά σου πολεμείται να ταπεινώσει τον πλησίον, θυμήσου ότι γι' αυτό σε παραδίνει ο Θεός στα χέρια των έχθρων σου, κι έτσι θα ησυχάσεις γιατί πρέπει να ξέρεις τούτο, ότι ο άνθρωπος πού έχει να κατηγορήσει για οτιδήποτε τον αδελφό του, βρίσκεται μακριά από το έλεος του Θεού. Του αγίου Μαξίμου Πώς να μη φρίξουμε και να μη σαστίσουμε και να μη χάσουμε το μυαλό μας, πού ο Θεός και Πατέρας δεν κρίνει κανέναν, αλλά την κρίση όλη την έδωσε στον Υιό (Ίω. 5:22); και πού ο Υιός Του πάλι λέει «μη κρίνετε, ίνα μη κριθείτε» (Ματθ. 7:1); και πού ο Παύλος όμοια, «μη προ καιρού τι κρίνετε, έως αν έλθει ο Κύριος» (Α' Κορ. 4:5) και «εν ω κρίνεις τον έτερον, σεαυτόν κατακρίνεις» (Ρωμ. 2:1); και πού οι άνθρωποι, αντίθετα, άφησαν τις αμαρτίες τους, αφαίρεσαν την κρίση από τον Υιό και καταδικάζουν ο ένας τον άλλον; Ό ουρανός έμεινε κατάπληκτος άπ' αυτό, ή γη έφριξε, κι αυτοί μένουν αναίσθητοι και δεν ντρέπονται. Του αγίου Αναστασίου του Σιναΐτου Για να μπορέσουμε να μην κατακρίνουμε εκείνον πού αμαρτάνει φανερά, πρέπει να έχουμε στο νου μας το λόγο του Κυρίου: «Μη κρίνετε, και ου μη κριθείτε· μη καταδικάζετε, και ου μη καταδικαστείτε» (Λουκ. 6:37). Και του αποστόλου, πού λέει παραινετικά: «Ό δοκών έστάναι βλέπεται μη πέση» (Α' Κορ. 10:12). Και άλλου: «Εν ω κρίνεις τον έτερον, σεαυτόν κατακρίνεις» (Ρωμ. 2:1). Γιατί κανείς δεν γνωρίζει τα ιδιαίτερα του κάθε ανθρώπου, παρά μόνο ή ίδια του ή ψυχή, πού είναι μέσα του, όπως είπε (με το στόμα του αποστόλου) ο Κύριος (Α' Κορ. 2:11). Πολλοί άνθρωποι, βλέπεις, ενώ αμαρτάνουν πολλές φορές (φανερά) μπροστά στους ανθρώπους, μετά εξομολογούνται κρυφά μπροστά στο Θεό, και παίρνουν την άφεση και Τον ευαρεστούν και λαμβάνουν Πνεύμα "Άγιο. Κι έτσι, αυτοί πού εμείς νομίζουμε πώς είναι αμαρτωλοί, για το Θεό είναι δίκαιοι. Γιατί την αμαρτία τους την είδαμε, τα καλά έργα όμως, πού έκαναν κρυφά, δεν τα γνωρίζουμε. Γι' αυτό δεν πρέπει να κατακρίνουμε κανέναν, έστω κι αν τον δούμε με τα ίδια μας τα μάτια ν' αμαρτάνει. Επειδή δέκα βήματα αν απομακρυνθούμε άπ' αυτόν πού αμάρτησε, δεν (μπορούμε να) ξέρουμε τα κρυφά του έργα και το τι έκανε μαζί του ο Θεός. Ό προδότης Ιούδας, το βράδυ της Πέμπτης, ήταν με το Χριστό και τους μαθητές, ενώ ο ληστής ανάμεσα στους κακούργους και τους φονιάδες· και μόλις μπήκε ή Παρασκευή, ο Ιούδας κατρακύλησε στο «σκότος το εξώτερον» (Ματθ. 8:12), ενώ ο ληστής κατοίκησε στον παράδεισο μαζί με το Χριστό. Γι' αυτές λοιπόν τις ξαφνικές μεταβολές, καλό είναι να μην κρίνει ο άνθρωπος, ώσπου να έρθει ο Χριστός, Αυτός πού γνωρίζει τόσο καλά τους λογισμούς των ανθρώπων και φέρνει στο φως τα κρυφά των καρδιών τους. Γιατί «ο πατήρ... την κρίσιν πάσαν δέδωκε τω υιω» (Ίω. 5:22). "Έτσι, οποίος κρίνει τον άλλο, δηλαδή τον πλησίον του, σφετερίζεται το αξίωμα του Κριτή, κι ένας τέτοιος άνθρωπος είναι αντίχριστος. "Άλλωστε υπάρχουν μερικοί πού παίρνουν την άφεση των αμαρτημάτων τους με ποικίλες δοκιμασίες, χωρίς εμείς να το γνωρίζουμε. "Άλλοι πάλι καθαρίζονται (από την αμαρτία) με σωματική ασθένεια και μακροχρόνιο νόσημα. Γιατί λέει (ή Γραφή): «Παιδεύων επαίδευσε με ο Κύριος, και τω θανάτω ου παρέδωκέ με» (Ψαλμ. 117:18). Και ο απόστολος: «Κρινόμενοι υπό τον Κυρίου παιδευόμεθα, ίνα μη συν τω κοσμώ κατακριθώμεν» (Α' Κορ. 11:32). Αυτό ακριβώς έκανε Και στην περίπτωση εκείνου πού πόρνευσε, παραχωρώντας «παραδούνε τον τοιούτον τω σατανά εις όλεθρο της σαρκός, ίνα το πνεύμα σωθεί εν τη ήμερα του Κυρίου» (Α' Κορ. 5:5). Από τούτο μαθαίνουμε, ότι Και οι δαιμονισμένοι, αν υπομείνουν (τη δοκιμασία τους) ευχαριστώντας (το Θεό), σώζονται μ' αυτή την τιμωρία. Άλλοι, ικετεύοντας με θερμά δάκρυα το Θεό κι όταν ακόμα είχαν προσβληθεί από θανατηφόρα ασθένεια, βρήκαν έλεος, όπως ο βασιλιάς Εζεκίας (Β' Παραλ. 32:24). Άλλοι, αφού συμφιλιώθηκαν κρυφά με το Θεό Και μετανόησαν, μέσα σε λίγες μέρες έφυγαν από τη ζωή αυτή Και σώθηκαν. Γιατί σ' όποια ψυχική κατάσταση, είτε καλή είτε κακή, βρεθεί (την ώρα του θανάτου) ο άνθρωπος, σ' αυτή Και θα κριθεί. "Έτσι διακήρυξε ο Θεός με το στόμα του προφήτη Ιεζεκιήλ: «Εάν ποίηση άνθρωπος πάσας τας αδικίας, και αποστραφείς ποίηση δικαιοσυνην, των ανομιών αυτόν ου μη μνησθώ· εν ω γαρ εύρω αυτόν, εν αυτώ και κρίνω αυτόν» (πρβλ. Ίεζ. 33:1216). Είναι Και μερικοί, πού έλαβαν την άφεση των αμαρτιών χάρη σε αγίους ανθρώπους. Γιατί «θέλημα των φοβούμενων αυτόν ποιήσει» ο Κύριος (Ψαλμ. 144:19). Και μάρτυρας τούτου είναι ή Αγία Γραφή: Ό Ααρών, πού έφτιαξε το (χρυσό) μοσχάρι για τους Ισραηλίτες στο Χωρήβ, συγχωρήθηκε χάρη στις προσευχές του Μωϋσή (Εξ. 32:3035). Το ίδιο Και ή αδελφή του Μαριάμ, θεραπεύθηκε από τη λέπρα, όταν ο Μωυσής παρακάλεσε γι' αυτή το Θεό (Αριθ. 12:115). Ακόμα και ο Ναβουχοδονόσορ βρήκε έλεος από το Θεό με τις προσευχές του προφήτη Δανιήλ (Δαν. 4:134). Πολλές φορές Και οι άγιοι άγγελοι, πού έχουν πολλή παρρησία σ' Αυτόν, επειδή είναι αφοσιωμένοι υπηρέτες Του Και ποτέ δεν αμαρτάνουν ενώπιον Του, είναι δυνατόν να Του ζητήσουν ο ένας αυτού Και ο άλλος εκείνου του ανθρώπου τη σωτηρία. Και ο Θεός, πού λατρεύεται Και ευαρεστείται νύχταμέρα απ' αυτούς, ικανοποιεί τα αιτήματα τους, όπως ακριβώς και οι επίγειοι βασιλείς, για χάρη ειλικρινών φίλων τους πού τους παρακαλούν, αμνηστεύουν καμιά φορά και θανατοποινίτες. Ας μην κατακρίνουμε λοιπόν άνθρωπο, ακόμα κι αν τον δούμε ν' αμαρτάνει φανερά. Καλύτερα να τον συμβουλέψουμε ταπεινά και να προσευχηθούμε γι' αυτόν. ' Αν όμως δεν φτάνουν όσα (παραδείγματα) αναφέραμε, θα προσθέσουμε και άλλα, για να επιβεβαιώσουμε (όσα είπαμε). Πες μου δηλαδή, αγαπητέ, ποιος θα πίστευε, βλέποντας την πόρνη Ραάβ να πορνεύει απροσχημάτιστα στην Ιεριχώ, ότι θα της συγχωρούσε ο Θεός όλες τις πορνείες της και θα τη δικαίωνε, επειδή δέχθηκε (και βοήθησε) τους κατασκόπους του Ισραήλ (Ίησ. Ναυή 2:121); Η ότι ο τελώνης, ο άρπαγας και άδικος, πού προσευχόταν μαζί με το Φαρισαίο, θα κέρδιζε μ' έναν αναστεναγμό το έλεος του Θεού και θα κατέβαινε «δεδικαιωμένος εις τον οίκον αυτού» (Λουκ. 18:914); Η ότι ο Σαμψών, μολονότι αυτοκτόνησε (Κριταί 16:30), βρίσκεται ανάμεσα στους αγίους, όπως μαρτυρεί ο Παύλος (Έβρ. 11:32); Η ότι ο Μανασσής, πού για πενήντα δύο χρόνια λάτρευε τα είδωλα και έκανε ολόκληρο τον Ισραηλιτικό λαό να παρανομήσει και να αποστατήσει από το Θεό, αυτός λοιπόν, ποιος θα περίμενε ότι μέσα σε μια ώρα, με μια μικρή προσευχή, θα λάβαινε συγχώρηση, καθώς ή Γραφή αναφέρει (Β' Παραλ. 33:120); Γιατί όταν κλείστηκε από το βασιλιά των Άσσυρίων μέσα σ' ένα χάλκινο ομοίωμα ζώου, προσευχήθηκε στο Θεό με τη γνωστή προσευχή του, εκεί μέσα στο ομοίωμα του ζώου, και με τη δύναμη του Θεού εκείνο έγινε θρύψαλα. Τότε άγγελος Κυρίου τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ, οπού έζησε με μετάνοια, όπως διηγούνται οι ιστοριογράφοι. Αφήνω όμως τα παλιά και κλείνω το λόγο θυμίζοντας (και πάλι) τον άγιο ληστή, πού σταυρώθηκε (μαζί με το Χριστό). Αν άραγε το μυστήριο, πού συντελέσθηκε σ' αυτόν, είχε γίνει κρυφά, θα μπορούσε ποτέ να πιστέψει κανένας άνθρωπος πάνω στη γη, ότι εκείνος ο στυγερός, πού λήστεψε πολλούς, εκείνος πού σκότωσε μικρούς και μεγάλους, δικαίους και αδίκους, εκείνος πού δίδαξε και σε άλλους την παρανομία της ληστείας, στο τέλος της ζωής του θα δικαιωνόταν μ' ένα του λόγο, και ότι, πολύ περισσότερο, θα γινόταν (ο πρώτος) οικιστής του παραδείσου (Λουκ. 23:4243); "Όλ’ αυτά δεν τα εξήγησα, και μάλιστα μακραίνοντας το λόγο, μάταια, μα επειδή ξέρω ότι ή γλώσσα πολλών είναι κοφτερή «υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον» (Έβρ. 4:12) όταν κατακρίνει τα ξένα (σφάλματα). Αυτοί, κι αν δουν μύρια καλά σ' έναν άνθρωπο, μόλις παρατηρήσουν κάποιο ανθρώπινο ελάττωμα του γιατί κανείς δεν είναι αναμάρτητος, παρά μόνο ο Θεός , αφήνουν και παραβλέπουν τα μύρια εκείνα προτερήματα του, και παρουσιάζουν πάντα εκείνο μόνο το μικρό ελάττωμα, κάνοντας το γνωστό και στους άλλους ανθρώπους. Πάνω σ' αυτούς (τους κακολόγους) θα ξεσπάσει δίκαια ή τιμωρία του Θεού, όχι μόνο γιατί αμαρτάνουν οι ίδιοι, αλλά και γιατί βλάπτουν και καταστρέφουν (ψυχικά) και τους άλλους.

Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ

Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη

ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)

ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001

ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΚΡΙΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΑΠΟ ΥΠΟΝΟΙΕΣ ΜΑ ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΝΑ ΔΙΝΕΙ ΠΙΣΤΗ Σ` ΑΥΤΕΣ. Από το Βίο του αγίου Ιωάννου του ελεήμονος

Ο ΜΕΓΑΣ Βιτάλιος αρχικά ησύχαζε στη μονή του μονάχου Σερίδωνος. Εκείνο τον καιρό (της πατριαρχίας του αγίου Ιωάννου) ήρθε στην Αλεξάνδρεια. Τη ζωή του εδώ, στην Αλεξάνδρεια, πολύ εύκολα θα μπορούσαν να την κατηγορήσουν οι άνθρωποι, στο Θεό όμως ήταν εξαιρετικά ευάρεστη, όπως τελικά αποδείχθηκε. Όταν ήρθε δηλαδή στην πόλη ο γέροντας  ήταν ήδη πάνω από εξήντα χρόνων , βάλθηκε να καταγράφει με επιμέλεια όλες τις πόρνες των διαφθορείων! Συνάμα έπιασε δουλειά (κάπου), και συμφώνησε να παίρνει μεροκάματο δώδεκα οβολούς. Με τον έναν άπ' αυτούς αγόραζε λούπινα και τα έτρωγε μετά τη δύση του ήλιου. Τους υπόλοιπους πήγαινε κάθε νύχτα και τους έδινε σε κάποια πόρνη, λέγοντας της: Πάρε τούτα (τα χρήματα), και φυλάξου αυτή τη νύχτα αμόλυντη για χάρη μου. Και μετά άπ' αυτό, έμενε όρθιος ολόκληρη τη νύχτα σε μια γωνιά του πορνείου της γυναίκας εκείνης, κάνοντας μετάνοιες, ψελλίζοντας ακατάπαυστα ψαλμούς Και υψώνοντας ικετευτικά τα χέρια στο Θεό γι' αυτήν. Έφευγε με την αυγή, αφού πρώτα την έβαζε να δεσμευθεί ότι δεν θα φανέρωνε σε κανέναν αυτό (πού είχε γίνει). Κάποιαν πάντως, πού τόλμησε να καταφρονήσει την υπόσχεση της Και ν' αποκαλύψει το μυστικό, την έκανε ο γέροντας με την προσευχή του να δαιμονιστεί, ώστε να μην τολμήσει πια καμιά από τις άλλες να κάνει γνωστά όσα αφορούσαν τη ζωή του. Γιατί αυτός σ' ένα μόνο αποσκοπούσε, στη σωτηρία ψυχών, Και προσευχόταν να συγχωρηθεί ή αμαρτία εκείνων πού μιλούσαν εναντίον του (συκοφαντικά). Το έργο τούτο του γέροντα έγινε αιτία να σωθούν πολλές. Γιατί βλέποντας οι γυναίκες την ολονύκτια ορθοστασία του Και τη γλώσσα του να υμνολογεί ακατάπαυστα το Θεό Και τη συνεχή προσευχή του για τη μεταστροφή Και τη σωτηρία τους, ξέκοβαν από τις αισχρές τους πράξεις, φρόντιζαν με επιμέλεια για τη σωφροσύνη, Και άλλες παντρεύονταν με νόμιμο σύζυγο, άλλες έμεναν έτσι, μακριά πια από τις αμαρτίες, ενώ άλλες εγκατέλειπαν εντελώς τον κόσμο, προτιμώντας τον μοναχικό βίο. Κανείς πάντως, όσο ζούσε (ο όσιος Βιτάλιος), δεν υποπτεύθηκε τη θεάρεστη κρυφή ζωή του. Γι' αυτό ακριβώς, όταν κάποτε έβγαινε από το καταγώγιο της πιο διαβόητης πόρνης, τον συναντάει κάποιος ακόλαστος μπαίνοντας εκείνος για ν' αγοράσει τη βδελυρότητα , Και τον χτυπάει μ' όλη του τη δύναμη στο σαγόνι, λέγοντας: "Ως πότε, θεομπαίχτη, θα συνεχίζεις τις αισχρότητες σου; Σ' αυτά ο γέροντας απάντησε: Φτωχέ μου, έχεις να δεχθείς τέτοιο χαστούκι, πού όλη σχεδόν ή Αλεξάνδρεια θα μαζευτεί άπ' τις φωνές σου. Πέρασε αρκετός καιρός, και ο άγιος εκείνος άνθρωπος αναχώρησε για τον Κύριο. Έμενε τότε σ' ένα στενόχωρο κελλάκι, πού είχε χτίσει κάπου στη λεγόμενη Ηλιούπολη πόλη της Κάτω Αιγύπτου. Εκεί κάποιοι γείτονες του είχαν παραχωρήσει ένα μικρό παρεκκλήσι, οπού έκανε πολλές λατρευτικές συνάξεις. Όταν λοιπόν κοιμήθηκε, κανείς δεν το πήρε είδηση. Παρευθύς όμως εμφανίζεται ένας απαίσιος Αιθίοπας στον ακόλαστο εκείνο, πού τον είχε ραπίσει, και του καταφέρνει στο πρόσωπο ένα χτύπημα δυνατό και βροντερό τόσο πολύ, πού ο κρότος ακούστηκε σε πολύ μεγάλη απόσταση λέγοντας του συνάμα: Άρπαξε τούτο 'δώ το χαστούκι, πού σου το στέλνει ο μοναχός Βιτάλιος, όπως σου το είχε πει. Αμέσως τότε ο ταλαίπωρος δαιμονίστηκε και άρχισε να κυλιέται (στη γη). Σύμφωνα με την πρόρρηση του αγίου, σχεδόν όλη ή Αλεξάνδρεια μαζεύτηκε γύρω του. Μόλις λοιπόν, μετά από πολλή ώρα, σηκώθηκε, άρχισε να ξεσκίζει τα ρούχα του. Σε μια στιγμή πετάχτηκε πάνω κι έτρεξε προς το σπιτάκι του αγίου, φωνάζοντας: Ελέησε με, δούλε του Θεού Βιτάλιε, γιατί πολύ αμάρτησα απέναντι στο Θεό και σε σένα! Όπως είδαν όλοι όσοι έτυχε να βρίσκονται εκεί, μόλις έφτασε στο σπιτάκι του γέροντα, το δαιμόνιο τον έριξε χάμω, τον έκανε να σπαράξει και μετά τον άφησε. Όταν λοιπόν τα είδαν αυτά (οι παρόντες), μπήκαν μέσα και βρήκαν τον όσιο γονατιστό, να έχει παραδώσει στο Θεό την ψυχή του καθώς προσευχόταν. Ύστερα, σκύβοντας στο έδαφος, είδαν κάτι γραμμένο. Να τι έγραφε: Άνθρωποι της Αλεξάνδρειας, μην κρίνετε τίποτα πρόωρα, ώσπου να έρθει ο Κύριος". Τότε ο δαιμονισμένος άρχισε να εξομολογείται μπροστά σε όλους ότι είχε κάνει εναντίον του δικαίου και ότι προφητικά του είχε πει εκείνος αυτό πού είχε πάθει τώρα. Αμέσως ενημερώθηκε για όλα ο πατριάρχης, (ο άγιος Ιωάννης ο ελεήμων). Και μόλις ήρθε, μαζί με όλους τους κληρικούς του, Και διάβασε αυτό πού ήταν γραμμένο στο έδαφος, είπε: Παρά λίγο, αν παρασυρόμουν από τα λόγια των συκοφαντών, να έτρωγα εγώ εκείνο το ράπισμα! Τότε συγκεντρώθηκαν Και οι (πρώην) πόρνες, πλήθος, για την κηδεία του τίμιου σώματος, φέρνοντας αρώματα Και λαμπάδες Και θρηνολογώντας άπ' τα βάθη της καρδιάς τους για τη στέρηση της διδαχής του, από την οποία πήγαζε τόση ωφέλεια. Τότε φανέρωσαν Και τη ζωή του, ότι δηλαδή δεν πήγαινε κοντά τους με πονηρό σκοπό, (αφού) ούτε τα μάτια του σήκωσε ποτέ σε καμιά τους ούτε τα χέρια τους άγγιξε με το χέρι του ούτε, πολύ περισσότερο, ξάπλωσε σε κάποιας το πλευρό. Μερικοί όμως άρχισαν να τις κατηγορούν για τη σιωπή τους, λέγοντας ότι έτσι είχαν το κρίμα για το σκανδαλισμό πολλών. Εκείνες τότε πρόβαλλαν σαν απολογία την εντολή του αγίου καθώς Και την παιδαγωγική μάστιγα, με την οποία ο δαίμονας χτύπησε την ανυπάκουη. Αυτός πάλι πού είχε δώσει (στον άγιο) το ράπισμα Και το είχε πάρει πίσω, από τότε δεν παρέλειψε ποτέ να πηγαίνει στον τάφο του μακαρίου, πού αναδείχθηκε σε θησαυρό πολλών θαυμάτων, Και να τιμά (κάθε χρόνο) τη μνήμη του με την καθιερωμένη ψαλμωδία. Ύστερα από λίγα χρόνια έγινε Και μοναχός στη μονή του άββά Σερίδωνος. Μάλιστα, για την πολλή του ευλάβεια στον ιερό Βιτάλιο, του έδωσαν το κελί εκείνου. Έτσι έμεινε εκεί ως το θάνατο του, αφοσιωμένος στη ζωή της ησυχίας. Ό πατριάρχης πάλι ευγνωμονούσε ολόψυχα το Θεό, πού τον φύλαξε για να μην πει ή να σκεφτεί κάτι κακό για τη μακάρια Και άοίδιμη εκείνη ψυχή. Άλλα Και πολλοί από τους Αλεξανδρινούς, πού εύκολα κατέκριναν, διορθώθηκαν Και έκοψαν την κακή αυτή συνήθεια. Σε μερικούς μάλιστα ο πατριάρχης έλεγε: Πρέπει να προσέχουμε, αδελφοί, Και να μην είμαστε εύκολοι στην κατάκριση.. Όταν ο μακάριος (Ιωάννης) δίδασκε τους πιστούς για την αποφυγή της ιεροκατηγορίας, πρόσθετε και την αξιοθαύμαστη εκείνη ρήση του αοίδιμου βασιλιά (αγίου) Κωνσταντίνου, ο όποιος, όταν στη σύνοδο της Νίκαιας του έδωσαν λίβελους με κατηγορίες εναντίον ορισμένων επισκόπων, δεν τους δέχθηκε, λέγοντας: ""Αν συναντούσα επίσκοπο ή μοναχό να πορνεύει, θα έβγαζα τη χλαμύδα μου και θα την έριχνα πάνω του, για να μην τον δει κανένα μάτι". Γνώριζε καλά ο βασιλιάς, (σχολίαζε ο άγιος Ιωάννης), ότι τα ελαττώματα αυτών των ανθρώπων, (επισκόπων και μοναχών), όταν φανερώνονται στους πολλούς, όχι μόνο την καταφρόνηση προκαλούν όσων είναι άξια σεβασμού και τιμής, (δηλαδή του αρχιερατικού αξιώματος και του μοναχικού σχήματος), αλλά και στην αμαρτία παρακινούν και προφάσεις προσφέρουν (στους άλλους ανθρώπους). Οι άνθρωποι, (έλεγε άλλοτε ο άγιος Ιωάννης), είναι σχεδόν πάντα πρόθυμοι να δώσουν πίστη στις υπόνοιες, και μάλιστα όταν οι 'ίδιοι είναι κακοήθεις και μοχθηροί, οπότε μπορούν να έχουν από τον εαυτό τους (και τις δικές τους πράξεις) τις αφορμές για να πιστεύουν (στις υπόνοιες). "Έτσι παίρνοντας ευθύς σαν πιο άμεσο μάρτυρα τον 'ίδιο τους τον εαυτό, κατηγορούν τους άλλους εύκολα από τη μια επειδή τους αρέσει να καταπιάνονται με τέτοιες σκέψεις και συζητήσεις, κι από την άλλη επειδή επιθυμούν να έχουν και άλλους ομοίους τους στις κακίες, και να ξεφεύγουν έτσι βιαστικά από τις τύψεις της συνειδήσεως τους.

ΜΒ' Να μη κατηγορούμε κανένα κρυφά είτε φανερά Μικρός Ευεργετινός Μοναχού Παύλου Ευεργετινού

Μικρός Ευεργετινός
Μοναχού Παύλου Ευεργετινού
ΜΒ. ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΕΙΤΕ ΚΡΥΦΑ ΕΙΤΕ ΦΑΝΕΡΑ, ΜΑ ΟΥΤΕ ΚΑΙ ΤΟΝ ΦΙΛΟΚΑΤΗΓΟΡΟ Ν` ΑΝΕΧΟΜΑΣΤΕ.
Από το Βίο της αγίας Συγκλητικής
Η ΜΑΚΑΡΙΑ Συγκλητική έλεγε (στις αδελφές): Ή καταλαλιά είναι πολύ βαρύ και ολέθριο (αμάρτημα). Ωστόσο μερικοί άνθρωποι την έχουν σαν τροφή και ξεκούραση. Εσύ όμως, πιστή (στον Κύριο αδελφή), να μη δεχθείς μέσα σου τα ξένα κακά, αλλά να διατηρείς την ψυχή σου αμόλυντη. Γιατί αν δεχθείς τα βρωμερά λόγια εκείνου πού καταλαλεί, θα προξενήσεις στην προσευχή σου, με τους λογισμούς, κηλίδες ακαθαρσίας, και θα μισήσεις αδικαιολόγητα αυτούς πού σε συναναστρέφονται. Γιατί όταν τ' αυτιά σου θα γεμίσουν άπ' την απανθρωπιά αυτών πού καταλαλούν, τότε όλους θα τους υποτιμάς και όλους θα τους θεωρείς το ίδιο ακάθαρτους· όπως ακριβώς και το μάτι, όταν θαμπωθεί από δυνατό έγχρωμο φως, δεν μπορεί να διακρίνει καθαρά το σχήμα των αντικειμένων πού βλέπει. Πρέπει λοιπόν να φυλάμε τη γλώσσα μας και τ' αυτιά μας, ώστε μήτε να λέμε (τίποτα κακό για τον πλησίον μας) μήτε ν' ανεχόμαστε καν ν' ακούμε κάτι τέτοιο. Γιατί έχει γραφτεί: «Ου παραδέξη] άκοήν ματαίαν» (Εξ. 23:1). και άλλου: «Τον καταλαλούντα λάθρα τον πλησίον αυτόν, τούτον έξεδίωκον» (Ψαλμ. 100:5). και σ' άλλο σημείο πάλι: «Όπως αν μη λαλήση το στόμα μου τα έργα των ανθρώπων...(Ψαλμ 16.4).

Εμείς όμως μιλάμε ακόμα και για τα έργα των ανθρώπων...» (Ψαλμ. 16:4). Εμείς όμως μιλάμε ακόμα και για έργα πού δεν έκαναν οι άνθρωποι! Γι' αυτό πρέπει όχι μόνο να μην πιστεύουμε όσα μας λένε και να μην τα παραδεχόμαστε καθόλου, αλλά και να ενεργούμε και να μιλάμε σύμφωνα με το παράδειγμα του προφήτη: «Εγώ δέ... έγενόμην ωσεί άνθρωπος ουκ άκούων και ουκ έχων εν τω στόματι αυτόν έλεγμούς» (Ψαλμ. 37:15). Από το Γεροντικό Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα: Τι είναι καταλαλιά και Τι κατάκριση; και ο γέροντας αποκρίθηκε: Ή καταλαλιά αναφέρεται και στα αφανέρωτα και απόκρυφα αμαρτήματα, ενώ ή κατάκριση (μόνο) στα φανερά. Κάθε λόγος λοιπόν, πού δεν μπορεί κανείς να τον πει μπροστά στον αδελφό του, είναι καταλαλιά. "Όπως λ.χ., αν πει κανείς, ότι ο τάδε αδελφός είναι καλός και αγαθός άλλ' αμελής και αδιάκριτος, αυτό είναι καταλαλιά. "Αν όμως κάποιος πει, ότι εκείνος ο αδελφός είναι πολυμέριμνος και φιλάργυρος, αυτό είναι κατάκριση. Γιατί κατέκρινε (όχι μόνο) τις πράξεις του (αλλά) και ολόκληρη τη ζωή του. Και τούτο είναι χειρότερο από την καταλαλιά. Ό άββάς Ύπερέχιος είπε: Το φίδι, με τον ψιθυρισμό του, έβγαλε την Εύα από τον παράδεισο. Μ' αυτό λοιπόν (το φίδι) είναι ομοίως κι εκείνος πού κατηγορεί τον πλησίον του· γιατί παρασύρει στην απώλεια, μαζί με τη δική του ψυχή, και την ψυχή εκείνου πού τον ακούει. Είπε πάλι (ο ίδιος): Το στόμα σου ας μην προφέρει κακό λόγο, γιατί το αμπέλι δεν βγάζει αγκάθια (πρβλ. Ματθαίου. 7:16). Ένας γέροντας είπε: Αν καταλαλήσεις τον αδελφό σου και σε ελέγξει ή συνείδηση σου, πήγαινε, βάλε του μετάνοια και πες του: "(Συγχώρεσέ με, γιατί) σε καταλάλησα". και πρόσεξε να μην ξεγελαστείς άλλη φορά, γιατί ή καταλαλιά είναι θάνατος της ψυχής. Είπε πάλι (ο ίδιος): "Αν ένας αδελφός κατηγορήσει μπροστά σου κάποιον άλλο, πρόσεξε, να μην τον ντραπείς και πεις, "Ναι, έτσι είναι". 'Αλλά ή να σωπάσεις ή να του πεις, "Εγώ, αδελφέ, είμαι καταδικασμένος, και δεν μπορώ να κρίνω άλλον". "Έτσι σώζεις και τον εαυτό σου και εκείνον. Του αββα Ησαΐα "Αν κάποιος αδελφός διαστεί να κατηγορήσει (μπροστά σου) τον αδελφό του, εσύ να μη συμφωνήσεις μαζί του από ντροπή και αμαρτήσεις έτσι στο Θεό, αλλά να του πεις με ταπείνωση: "Συγχώρεσέ με, αδελφέ, είμαι ένας ταλαίπωρος· και αυτά πού λες δικά μου είναι και δεν μπορώ να τα σηκώσω". "Αν πάλι εσύ πολεμείσαι (από το διάβολο) να κατηγορήσεις τον αδελφό σου, σκέψου ότι, αν το μάθει, θα λυπηθεί. Αυτό θα σε συγκρατήσει και δεν θ' απαντήσεις σ' αυτόν (πού τον κατηγορεί). "Έτσι θα είσαι αναπαυμένος. Του αββά Ισαάκ Να επιμένεις από το στόμα σου να βγαίνει πάντα ο καλός λόγος, και δεν θα κακολογηθείς. Γιατί ή κακολογία γεννάει την κακολογία και ο έπαινος τον έπαινο. Τη μέρα πού θ' ανοίξεις το στόμα σου και θα μιλήσεις εναντίον κάποιου, λογάριασε πώς είσαι νεκρός και πώς πηγαίνουν χαμένα όλα τα (καλά) έργα πού κάνεις, έστω κι αν νομίζεις ότι μίλησες με καθαρή καρδιά, αποσκοπώντας στην (πνευματική) οικοδομή. Γιατί δεν είναι ανάγκη να γκρεμίσει κανείς το σπίτι του για να χτίσει το σπίτι του άλλου. "Αν πάλι κάποιος αρχίσει να κατηγορεί τον αδελφό του μπροστά σου, δείξε με την έκφραση του προσώπου σου ότι δυσφορείς, κι έτσι θα φυλαχτείς και άπ' αυτόν και από το Θεό. Δεν μπορείς να κλείσεις το στόμα εκείνου πού κατηγορεί τον πλησίον του; Προφυλάξου, τουλάχιστον, να μη συμφωνήσεις μαζί του. Μάθε, πώς αν 6γεΐ φωτιά από μέσα σου και κάψει τους άλλους, ο Θεός θα ζητήσει άπ' τα χέρια σου τις ψυχές πού κάηκαν στη φωτιά σου. "Αν πάλι δεν βάλεις εσύ τη φωτιά, αλλά συμφωνείς μ' εκείνον πού την άναψε και ευχαριστιέσαι μ' αυτό, τότε θα κριθείς (στη Δευτέρα Παρουσία) σαν συνένοχος του. Του αγίου Μαξίμου Μην παραδώσεις την ακοή σου στη γλώσσα εκείνου πού καταλαλεί, ούτε τη δική σου γλώσσα στην ακοή του φιλοκατήγορου, ακούγοντας (ή μιλώντας) μ' ευχαρίστηση εναντίον του πλησίον σου, για να μη χάσεις τη θεία αγάπη και βρεθείς απόκληρος της αιώνιας ζωής. Κλείνε το στόμα εκείνου πού κατηγορεί (τον άλλον) μπροστά σου, για να μην πέφτεις μαζί του σε διπλή αμαρτία· και με το να συνηθίζεις ο ίδιος σε καταστροφικό πάθος, και με το να μη σταματάς εκείνον πού φλυαρεί εναντίον του πλησίον. Εκείνος πού λέει χωρίς εμπάθεια το αμάρτημα κάποιου αδελφού, το κάνει για δύο αιτίες: ή για να τον διορθώσει ή για να ωφελήσει άλλον. "Αν όμως δεν το λέει είτε στον ίδιο τον αδελφό είτε σε άλλον για καμιά από τις δυο αυτές αιτίες, τότε το λέει ή για να τον προσβάλει ή για να τον εξευτελίσει. και δεν θ' αποφύγει την εγκατάλειψη του Θεού, αλλά θα πέσει οπωσδήποτε ή στο Ίδιο ή σε άλλο παράπτωμα και, αφού ελεγχθεί και προσβληθεί από άλλους, θα καταντροπιαστεί.

ΝΓ. ΝΑ ΔΕΙΧΝΟΥΜΕ ΥΠΟΜΟΝΗ ΣΤΙΣ ΑΡΡΩΣΤΙΕΣ. ΣΕ ΜΕΡΙΚΟΥΣ ΕΝΑΡΕΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΑΡΑΧΩΡΟΥΝΤΑΙ, ΚΑΤΑ ΘΕΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ, ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΙΑ ΚΑΘΑΡΣΗ ΤΟΥΣ. Του αγίου Διαδόχου

ΟΠΩΣ το κερί, αν δεν ζεσταθεί και μαλαχθει πολύ, δεν μπορεί νά δεχθεί τη σφραγίδα πού βάζουμε πάνω του, έτσι και ο άνθρωπος, αν δεν δοκιμαστεί με κόπους και ασθένειες, δεν μπορεί νά δεχθεί τη σφραγίδα της αρετής του Θεού. Γι' αυτό και ο Κύριος λέει στον θεσπέσιο Παύλο: «Αρκεί σοι ή χάρις μου ή γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται» (Β' Κορ. 12:9). Μα και ο ίδιος ο Παύλος καυχιέται με τα έξης λόγια: «Ήδιστα ούν μάλλον καυχήσομαι εν ταίς ασθενείαις μου, ινα επισκηνώση επ' εμέ ή δύναμις του Χριστού» (ο.π.). και αυτός μεν, λέγοντας «ασθένειες», εννοεί τις επιθέσεις των εχθρών του Σταυρού του Χριστού, πού συνεχώς γίνονταν και σ' αυτόν και σ' όλους τούς τότε αγίους, για νά μην υπερηφανεύονται, όπως λέει ο ίδιος, εξαιτίας των υπερβολικών αποκαλύψεων (Β' Κορ. 12:7), αλλά μάλλον νά μένουν με την ταπείνωση στην κατάσταση της τελειότητος, και με τούς συχνούς εξευτελισμού ς νά διατηρούν τη δωρεά του Θεού με οσιότητα. Εμείς όμως τώρα, όταν λέμε «ασθένειες», εννοούμε τούς πονηρούς λογισμούς και τις σωματικές αρρώστιες. Γιατί τότε, επειδή τα σώματα των αγίων πού αγωνίζονταν εναντίον της αμαρτίας, παραδίνονταν σε θανατηφόρα βασανιστήρια και σε διάφορες άλλες κακοπάθειες, ήταν πολύ ανώτερα από τα πάθη, πού μπήκαν λόγω της αμαρτίας στην ανθρώπινη φύση. Τώρα όμως, επειδή αυξάνεται με τη χάρη του Κυρίου ή ειρήνη των Εκκλησιών, πρέπει να δοκιμάζονται οι αγωνιστές της ευσέβειας στο σώμα με συνεχείς αρρώστιες και στην ψυχή με πονηρούς λογισμούς. και τούτο, για ν' απαλλάσσονται από κάθε κενοδοξία και υπερήφανη σκέψη, και να μπορέσουν, καθώς είπα, να δεχθούν μέσα στις καρδιές τους, με την πολλή ταπείνωση, τη σφραγίδα του θείου κάλλους, σύμφωνα με τον άγιο πού λέει: «Έσημειώθη έφ' ημάς το φως τον πρόσωπον σον, Κύριε» (Ψαλμ. 4:7). Πρέπει λοιπόν με ευχαριστία να υπομένουμε το θέλημα του Κυρίου. Γιατί έτσι οι συνεχείς αρρώστιες και ο πόλεμος με τους δαιμονικούς λογισμούς θα μας λογαριαστούν σαν ένα δεύτερο μαρτύριο. Βλέπετε, αυτός πού έλεγε τότε στους άγιους εκείνους μάρτυρες, μέσω των άνομων αρχόντων, να αρνηθούν το Χριστό και να ποθήσουν την εγκόσμια δόξα, (δηλαδή ο διάβολος), ο ίδιος στέκεται και τώρα και λέει ακατάπαυστα στους δούλους του Θεού τα ίδια. Αυτός πού έκανε τότε να υποφέρουν τα σώματα των αγίων και κακοποιούσε υπερβολικά τους τιμημένους δασκάλους (του Ευαγγελίου), μέσω όσων υπηρετούσαν τα διαβολικά εκείνα φρονήματα, ο ίδιος φέρνει και τώρα στους ομολογητές της ευσέβειας τα διάφορα παθήματα, με πολλές ύβρεις και εξευτελισμούς. Γι' αυτό κι εμείς οφείλουμε ν' αντιμετωπίζουμε με σταθερότητα και υπομονή το μαρτύριο της συνειδήσεως μας ενώπιον του Θεού, όπως λέει (ο Δαβίδ): «Υπομένων υπέμεινα τον Κύριον, και προσέσχε μοι» (Ψαλμ. 39:2). Από το βίο της αγίας Συγκλητικής Η μακαριά Συγκλητική έλεγε, πώς οι παγίδες του διαβόλου είναι πολλές. Δεν κατόρθωσε να κλονίσει μια ψυχή με τη φτώχεια; Παρουσιάζει σαν δόλωμα τον πλούτο. Δεν είχε αποτέλεσμα με τις ύβρεις και τους χλευασμούς; Προβάλλει τους επαίνους και τη δόξα. Νικήθηκε μέσω της υγείας; Κάνει το σώμα ν' αρρωστήσει. Γιατί, αφού δεν μπόρεσε ν' απατήσει την ψυχή με τις ηδονές, δοκιμάζει να την παραπλανήσει με τους ακούσιους πόνους. Επίμονα λοιπόν μας προξενεί πολύ βαρείες αρρώστιες, ώστε, με τη λιποψυχία, να θολώσει την αγάπη μας στο Θεό. Εσύ όμως, όταν το κορμί σου σφάζεται (από τους πόνους) και κατακαίγεται από τον υψηλό πυρετό και ξεραίνεται από την ακατάσχετη δίψα, αφού αυτά τα παθαίνεις οντάς αμαρτωλός , θυμήσου την αιώνια κόλαση και την αιώνια φωτιά και τις αφάνταστες τιμωρίες, κι έτσι δεν θα λιποψυχήσεις μπροστά στα τωρινά (βάσανα). Να χαίρεσαι μάλιστα, γιατί σ' επισκέφθηκε ο Θεός, και να έχεις πάντα στο στόμα σου το ιερό εκείνο ρητό: «Παιδεύων επαίδευσε με ο Κύριος και τω θανάτω ου παρέδωκέ με της αμαρτίας» (πρβλ. Ψαλμ. 117:18). Σιδερένιος ήσουνα; Άλλα με τη φωτιά (της αρρώστιας) αποβάλλεις τη σκουριά. Ενάρετος ήσουνα; Άλλ' από τα μεγάλα προκόβεις στα μεγαλύτερα. Χρυσάφι ήσουνα; Άλλα με τη φωτιά θα γίνεις καθαρότερος και λαμπρότερος. Σου δόθηκε «σκόλοψ τη σαρκί, άγγελος σατάν» (Β' Κορ. 12:7); Νιώσε αγαλλίαση, βλέποντας σε ποιόν έμοιασες: στον Παύλο, τον μεγάλο φωστήρα της οικουμένης! Δοκιμάζεσαι με πυρετό; Παιδεύεσαι με ρίγη; αφού θα περάσεις κι εσύ «δια πυρός και ύδατος», θα βρεις έπειτα έτοιμη και την αναψυχή (Ψαλμ. 65:12). αφού σε βρήκαν τα πρώτα, να περιμένεις και τα κατοπινά. Μη λυπηθείς, πού, λόγω της ασθένειας του σώματος, δεν μπορείς να σταθείς όρθιος την ώρα της προσευχής ή να ψάλλεις με δυνατή φωνή. Γιατί όλ’ αυτά και τα συνακόλουθα τους μας δόθηκαν για την εξουδετέρωση των σαρκικών επιθυμιών. και το να νηστεύουμε και το να κοιμόμαστε καταγής έχουν νομοθετηθεί (ως όπλα) εναντίον των αισχρών ηδονών. Αν όμως ή αρρώστια ταπείνωσε αυτές τις επιθυμίες, είναι περιττά εκείνα (τα όπλα). και γιατί λέω μόνο) περιττά; Ας πω καλύτερα, πώς ή αρρώστια είναι το καλύτερο και αποτελεσματικότερο φάρμακο για την ολοκληρωτική εξάλειψη του σαρκικού φρονήματος. και ή μεγαλύτερη άσκηση είναι τούτη, το να έχει κανείς εγκαρτέρηση στις αρρώστιες και να ευχαριστεί το Θεό. Χάσαμε από την αρρώστια τα μάτια μας; Ας μην το πάρουμε βαριά. Τα όργανα της απληστίας χάσαμε, τη δόξα όμως του Κυρίου τη βλέπουμε με τα μάτια της ψυχής. Χάσαμε την ακοή μας; Ας ευχαριστήσουμε (το Θεό), γιατί δεν θ' ακούμε πια μάταια λόγια. Το λόγο όμως του Κυρίου θα τον ακούμε παντοτινά με τ' αυτιά του νου. Έπαθαν τα χέρια ή τα πόδια μας; Αχρηστεύθηκαν για το καλό μας τα μέλη πού κάνουν την αμαρτία. Έχουμε όμως τα χέρια και τα πόδια της ψυχής, με τα όποια και τον εχθρό θα νικήσουμε και το δρόμο πού οδηγεί στον ουρανό με ασφάλεια θα βαδίσουμε. Ολόκληρο το σώμα καταβάλλεται από την αρρώστια; Ό εσωτερικός όμως άνθρωπος αποκτά την τέλεια υγεία. Ας μην αδημονούμε λοιπόν όταν αρρωσταίνουμε, άλλ' ας ευχαριστούμε το Θεό πού όλα τα οικονομεί για το συμφέρον μας, και πολλές φορές, με την πρόσκαιρη αρρώστια του φθαρτού σώματος, χαρίζει στην αθάνατη ψυχή υγεία και σωτηρία αιώνια. Από το Γεροντικό Όταν κάποτε ο άββάς Ησαΐας ήταν άρρωστος, τον επισκέφθηκε ο μαθητής του άββάς Πέτρος. και βλέποντας τον να υποφέρει πολύ, λυπήθηκε. Ό γέροντας όμως τον παρηγόρησε, λέγοντας: Μόλις με βρουν κάτι τέτοιες αρρώστιες, τότε μόνο μπορώ να θυμηθώ την πικρή ώρα του θανάτου και της Κρίσεως. Γιατί ή υγεία του σώματος δεν ωφελεί (την ψυχή). Το σώμα, βλέπεις, ζητάει την υγεία του για να εναντιωθεί στο Θεό. Είναι όπως το δέντρο, πού, αν ποτίζεται καθημερινά, δεν στεγνώνει για να καρποφορήσει. Ήταν ένας γέροντας πού συνεχώς κακοπαθούσε και αρρώσταινε. Κάποτε λοιπόν πέρασε έναν ολόκληρο χρόνο χωρίς να πάθει κακό, και γι' αυτό στενοχωριόταν υπερβολικά και έκλαιγε, λέγοντας: Μ' εγκατέλειψε ο Θεός και δεν μ' επισκέφθηκε! Ό άββάς Ποιμήν είπε: Αν ασκητεύουν τρεις μαζί, και άπ' αυτούς ο ένας κάνει την πρέπουσα ησυχαστική ζωή, ο άλλος είναι άρρωστος και ευχαριστεί (το Θεό), ενώ ο τρίτος υπηρετεί (τους δύο πρώτους) με καθαρό λογισμό, είναι και οι τρεις ισάξιοι στην (πνευματική) εργασία. Ένας γέροντας είπε: Αν σε βρει σωματική αρρώστια, μη λιποψυχήσεις. Γιατί αν Κύριος θέλει να κακοπαθήσεις σωματικά, ποιος εισαι εσύ πού δυσφορείς; Δεν σε φροντίζει Αυτός σε όλα; Μήπως ζεις χωρίς Αυτόν; Να σηκώνεις λοιπόν κάθε κακό και να Τον παρακαλείς να σου δίνει ότι σε συμφέρει. Αυτό είναι το θέλημα Του: Να υπομένεις με μακροθυμία και να χορταίνεις με την αγάπη Του. Του αγίου Έφραίμ Αγαπητέ, αν πέσεις σε αρρώστια, θυμήσου αυτόν πού είπε: «Υιέ, μη ολιγωρεί παιδείας Κυρίου, μηδέ έκλύου ύπ' αυτού ελεγχόμενος· ον γαρ αγαπά Κύριος παιδεύει, μαστιγοί δέ πάντα υίόν ον παραδέχεται» (Παροιμ. 3:1112). Εκείνος πού είναι κλεισμένος σε φυλακή από κάποιον βασιλιά και αποφασίζει να τα βάλει μαζί του, σε τι θα ωφεληθεί; Εκείνος όμως πού πέφτει στα πόδια του και τον παρακαλεί, αυτός ασφαλώς θα προκαλέσει τη συμπάθεια (του βασιλιά και θ' αποφυλακιστεί).

Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ

Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη

ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)

ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001

ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

http://www.alavastron.net/

ΝΑ ΟΤΑΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΡΡΩΣΤΟΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΡΓΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΠΟΛΑΥΣΕΙΣ. ΟΥΤΕ ΝΑ ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΓΙΑΤΡΩΝ, ΑΛΛΑ ΣΤΟ ΘΕΟ. ΠΩΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΜΕ ΤΑ ΙΑΤΡΙΚΑ ΜΕΣΑ. Από το βίο του αγίου Παχωμίου

Ο ΜΕΓΑΣ Παλαμών, ο δάσκαλος του οσίου Παχωμίου, γερασμένος ήδη και υποφέροντας από τη σπλήνα του, λόγω των υπερβολικών ασκήσεων, είχε καταβληθεί σωματικά. Γιατί άλλοτε έτρωγε χωρίς να πίνει νερό, και άλλοτε έπινε χωρίς να τρώει καθόλου. Επειδή λοιπόν τον επισκέφθηκαν μερικοί αδελφοί και τον παρακάλεσαν να μην καταπονεί πολύ το σώμα του, αλλά να το φροντίζει λίγο, για να μην του προξενεί πόνους από τη μεγάλη ταλαιπωρία, μόλις πού πείστηκε να φάει για λίγες μέρες ότι ήταν κατάλληλο για την αρρώστια του. Όταν όμως διαπίστωσε ότι και έτσι ο πόνος δυνάμωνε, σταμάτησε να τρώει εκείνα τα φαγητά, λέγοντας: Αν οι μάρτυρες του Χρίστου, μολονότι τους ακρωτηρίαζαν, τους αποκεφάλιζαν και τους κατάκαιγαν, έδειχναν ως το θάνατο καρτερία και ελπίδα στο Θεό, πώς εγώ θα ζημιώσω τον εαυτό μου, δείχνοντας μικροψυχία σ' έναν τόσο ελαφρό πόνο; και πώς θα δειλιάσω, υποχωρώντας μπροστά στο φόβο μιας πρόσκαιρης δοκιμασίας; Αν και πείστηκα να δοκιμάσω τα φαγητά πού θεωρούνται δυναμωτικά για το σώμα, καθόλου δεν ωφελήθηκα. Θα ξαναγυρίσω λοιπόν στην προηγούμενη άσκηση μου, στην οποία, είμαι βέβαιος, υπάρχει κάθε ανάπαυση, κι έτσι θα γιατρευτώ. Για το Θεό άλλωστε αγωνίζομαι, δεν επιδίδομαι στην άσκηση από κίνητρα ανθρώπινα. Αφού λοιπόν ξανάρχισε να ασκείται έτσι γενναία, μετά από ένα μήνα αρρώστησε (βαριά). Και σ αυτή την αρρώστια του τον επισκέφθηκε ο Κύριος. Αναπαύθηκε σε βαθιά γεράματα, αφού πήρε μόνος του μια σεμνοπρεπή στάση, με τον Παχώμιο να βρίσκεται δίπλα του. Πήγαν κάποτε οι αδελφοί μαζί με τον μέγα Παχώμιο σ' ένα νησί για να κόψουν θρύα. Και ενώ ο Θεόδωρος τους ετοίμαζε το φαγητό, αρρώστησε ο όσιος και γύρισε πίσω. Επειδή μάλιστα είχε ρίγη, ο Θεόδωρος του έριξε ένα τρίχινο σκέπασμα. Εκείνος όμως στενοχωρήθηκε πολύ γι' αυτό και είπε: Πάρ' το από πάνω μου, και ρίξε μου μια ψάθα, όπως είναι συνηθισμένο στους αδελφούς. Μόλις έγινε αυτό, σαν να ξέχασε και πάλι ο Θεόδωρος τη μοναχική ακρίβεια του γέροντα. Πήρε λοιπόν μια χούφτα χουρμάδες και του τους έδωσε, παρακαλώντας τον να τους φάει. Μόλις τους είδε ο όσιος, δάκρυσε και του είπε: Άραγε, αδελφέ, επειδή εμείς έχουμε στην εξουσία μας τους κόπους των αδελφών και φροντίζουμε για τις ανάγκες τους, πρέπει γι' αυτό να είμαστε απρόσεκτοι, και χωρίς σοβαρό λόγο να κάνουμε κάτι περιττό ή άκαιρο ή ασυνήθιστο; Που είναι λοιπόν ο φόβος του Θεού; Πες μου, αδελφέ, μήπως γύρισες όλες τις καλύβες (των μοναχών) και διαπίστωσες ότι δεν υπάρχει σ' αυτές κανένας άρρωστος; Μη γελιέσαι, Θεόδωρε! Παρανομία είναι και ή μεγάλη, παρανομία είναι και ή μικρή. Αφού λοιπόν εκείνοι (πού είναι άρρωστοι στις καλύβες τους) υπομένουν αγόγγυστα τις θλίψεις τους για χάρη του Θεού, εμείς δεν θα υπομείνουμε; Κατά το μέτρο της χάριτος πού του δόθηκε (από το Θεό) ο όσιος Παχώμιος είχε τη δυνατότητα να εξακριβώνει την αιτία και τη φύση των ασθενειών, γνωρίζοντας καλά πώς οι δαίμονες προσπαθούν με κάθε επινόηση να εμποδίζουν τους πιστούς (από τον αγώνα της αρετής). Κάποτε λοιπόν, ενώ ήταν στη μονή, τον έπιασε πολύ ψηλός πυρετός, κι έμεινε νηστικός πέντε μέρες. Επειδή όμως κατάλαβε πώς αυτό ήταν τέχνασμα του πονηρού, πού πάντα επιδιώκει να δημιουργεί προβλήματα στους ανθρώπους του Θεού, δεν σταμάτησε να σηκώνεται κάθε μέρα πρωίπρωί και ν' απευθύνει θερμές ικεσίες στο Θεό πού ποθούσε. Μετά από λίγο καιρό λοιπόν υποχώρησε ή ασθένεια, και τότε παρακάθισε στην τράπεζα των υγιών αδελφών, ευχαριστώντας τον Κύριο, πού του χάρισε την Ικανότητα να διακρίνει τις πανουργίες του διαβόλου. Και ενώ ο ίδιος αντιμετώπιζε έτσι τις αρρώστιες του, δεν αδιαφορούσε καθόλου για τους άλλους ασθενείς, αλλά ήταν πιο πολύ άπ' τον καθένα καλοσυνάτος και σπλαχνικός με τους αδελφούς. Κάποτε παρουσιάστηκε στο κεφάλι του Θεόδωρου μια φλεγμονή, πού του προκαλούσε φοβερούς πόνους. Και ενώ εκείνος ζητούσε να γίνουν εξετάσεις και να υποβληθεί σε θεραπεία, ο Παχώμιος του είπε: Νομίζεις, αδελφέ, ότι μας βρίσκει αρρώστια ή τίποτε άλλο παρόμοιο χωρίς παραχώρηση του Θεού; Γι' αυτό, παιδί μου, κάνε υπομονή, και όταν θελήσει ο Θεός θα σε γιατρέψει. Πρόσεξε, όσο δοκιμάζεσαι, να ευχαριστείς (τον Κύριο) σαν άλλος Ιώβ, για να βρεις ανάπαυση. Καλή είναι βέβαια για τον ασκητή ή κατά Θεόν υπομονή στις προσευχές και στην εγκράτεια, μπορεί όμως, όταν αρρωστήσει, ν' απολαύσει μεγαλύτερο μισθό με την καρτερία Και τη μακροθυμία. Από το βίο της αγίας Συγκλητικής Ή μακαριά Συγκλητική έλεγε: Αν αποφάσισες να νηστεύεις, μη διακόψεις τη νηστεία με την πρόφαση κάποιας αρρώστιας. Και εκείνοι άλλωστε πού δεν νηστεύουν, πολλές φορές προσβάλλονται από τις ίδιες ή Και βαρύτερες ασθένειες. Αφού άρχισες το καλό, μην το σταματήσεις, αφήνοντας τον εχθρό να σε ανακόψει με την αρρώστια. Απεναντίας, εσύ μάλλον να τον εξουδετερώσεις με την υπομονή σου. Να, κι αυτοί πού ξεκινούν για θαλασσινό ταξίδι, μόλις φυσήξει ευνοϊκός άνεμος, απλώνουν τα πανιά. Αργότερα συναντούν Και αντίθετο άνεμο. Άλλα δεν ρίχνουν αμέσως οι ναύτες, εξαιτίας μιας μικρής τρικυμίας, το φορτίο στη θάλασσα. Αφού ησυχάσουν λίγο, έχοντας δώσει συχνά σκληρή μάχη με τα κύματα, μόλις γίνει γαλήνη, συνεχίζουν πάλι με ασφάλεια το ταξίδι. Έτσι λοιπόν κι εμείς, όταν μας 6ρεϊ αντίθετος άνεμος, ας απλώσουμε αντί για πανί τον τίμιο σταυρό, κι έτσι ας συνεχίσουμε το ταξίδι μας χωρίς φόβο. Του αγίου Μαξίμου Από τις αρετές, άλλες είναι σωματικές Και άλλες ψυχικές. Σωματικές είναι ή νηστεία, ή αγρυπνία, ή διακονία, το να κοιμάται κανείς καταγής χωρίς στρώμα, το εργόχειρο πού κάνουμε για να μην επιβαρύνουμε άλλους ή για να μπορούμε να ελεούμε, κ.λπ. (Ψυχικές αρετές είναι ή αγάπη, ή μακροθυμία, ή πραότητα, ή εγκράτεια, ή προσευχή, κ.λπ.). Αν λοιπόν από κάποια ανάγκη ή περίσταση σωματική, π.χ. αρρώστια ή κάτι παρόμοιο, μας συμβεί να μην μπορούμε να εκτελέσουμε τις παραπάνω σωματικές αρετές, μας συγχωρεί ο Κύριος, πού γνωρίζει Και τις αιτίες. "Αν όμως δεν εκτελούμε τις ψυχικές αρετές, δεν θα έχουμε καμιά απολογία, γιατί δεν υπάρχει κάποια ανάγκη πού να δικαιολογεί τημη εκτέλεση τους. Από το Γεροντικό Αρρώστησε κάποτε βαριά ο αββάς Ισαάκ, κι έμεινε σ' αυτή την κατάσταση πολύ καιρό. "Ένας αδελφός πού τον υπηρετούσε, του έφτιαξε λίγο χυλό με δαμάσκηνα και του τον πρόσφερε. Τον είδε ο γέροντας, μα ούτε πού τον άγγιξε. Τότε ο αδελφός τον παρακάλεσε: Φάε λίγο, αββα Και ο γέροντας αποκρίθηκε: Στ' αλήθεια, αδελφέ, θα ήθελα να παραμείνω στην αρρώστια τριάντα χρόνια. Μια φορά αρρώστησε ο αββάς Λογγίνος. Και έλεγε τότε στον εαυτό του: Και να υποφέρεις και να πεθάνεις! "Αν μου ζητήσεις φαγητό πέρα από την καθορισμένη ώρα, δεν θα σου δώσω ούτε τη συνηθισμένη καθημερινή σου τροφή! Του αγίου Διαδόχου Τίποτα δεν εμποδίζει να καλούμε γιατρούς όταν αρρωσταίνουμε. Γιατί τα φαρμακευτικά βότανα προϋπήρχαν, επειδή ακριβώς έμελλε κάποτε, από την ανθρώπινη πείρα, να δημιουργηθεί ή ιατρική επιστήμη. Δεν πρέπει όμως να έχουμε στους γιατρούς την ελπίδα της θεραπείας μας, αλλά στον αληθινό Σωτήρα μας Και Γιατρό Ιησού Χριστό. Αυτά τα λέω για κείνους πού έχουν επιδοθεί στον αγώνα της εγκράτειας είτε στα κοινόβια είτε στις πόλεις, επειδή, εξαιτίας των περιστάσεων πού τους συμβαίνουν, δεν έχουν ακατάπαυστη την ενέργεια της πίστεως μέσω της αγάπης, αλλά Και για να μην πέφτουν σε κενοδοξία Και πειρασμό του διαβόλου· γιατί μερικοί από αυτούς ισχυρίζονται ενώπιον πολλών ότι δεν έχουν ανάγκη από γιατρούς. Αν όμως κανείς ζει τον άναχωρητικό βίο σε πιο ερημικά μέρη μαζί με δύο ή τρεις ομόφρονες αδελφούς, αυτός ας προσφέρει τον εαυτό του με πίστη μόνο στον Κύριο μας, πού θεραπεύει «πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν» (Ματθ. 4:23), από οποιαδήποτε ασθένεια κι αν προσβληθεί. Γιατί έχει αρκετή παρηγοριά στις αρρώστιες, μετά τον Κύριο, την έρημία. Γι' αυτό και ποτέ δεν του λείπει ή ενέργεια της πίστεως, αφού μάλιστα δεν έχει και που να δείξει την αρετή της υπομονής, διαθέτοντας την έρημία σαν καλό παραπέτασμα (από την κενοδοξία). Γι' αυτό και ο Κύριος «κατοικίζει μονοτρόπους» (Ψαλμ. 67:7), (δηλαδή προστατεύει όσους ζουν μόνοι και απροστάτευτοι). Του αγίου Έφραίμ Να μην αδιαφορήσεις για κανέναν άρρωστο, γιατί είναι γραμμένο: «"Ος φράσσει τα ώτα αυτόν τον μη έπακουσαι ασθενούς, και αυτός έπικαλέσεται, και ουκ εσται ο είσακουων» (Παροιμ. 21:13). Αν ο αδελφός σου πάθει κανένα κακό, να του συμπαρασταθείς, για ν' αξιωθείς ν' ακούσεις από τον Κύριο την ημέρα εκείνη: «Έφ' όσον έποιήσατε ένί τούτων των αδελφών μου των ελαχίστων, εμοί έποιήσατε» (Ματθ. 25:40). Αγαπητέ, αν είσαι έμπειρος στην ιατρική επιστήμη και θεραπεύεις (τους ανθρώπους), να φυλάγεσαι με τη νίψη, μην τυχόν, επιδιώκοντας τη θεραπεία των άλλων, φανείς ο ίδιος εμπαθής· γιατί ο απόστολος λέει: «Μη βλασφημείσθω υμών το αγαθόν» (Ρωμ. 14:16).

ΝΑ΄ Ακηδία και λύπη πού προξενούν οι δαίμονες Μικρός Ευεργετινός Μοναχού Παύλου Ευεργετινού

Μικρός Ευεργετινός
Μοναχού Παύλου Ευεργετινού

ΝΑ. Ν` ΑΝΤΙΣΤΕΚΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΓΕΝΝΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΗΔΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΛΥΠΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΠΡΟΞΕΝΟΥΝ ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ.

Από το βίο της αγίας Συγκλητικής

 Η ΜΑΚΑΡΙΑ Συγκλητική είπε στις αδελφές, πού είχαν συγκεντρωθεί κοντά της: Υπάρχει λύπη ωφέλιμη και λύπη βλαπτική. και ωφέλιμη είναι ή λύπη, όταν ο άνθρωπος θρηνεί για τις αμαρτίες του, όταν θλίβεται για την (πνευματική) άγνοια του πλησίον, όταν ανησυχεί μήπως ξεφύγει από το σκοπό του και όταν έχει αγωνία να κατακτήσει την τέλεια αρετή. Υπάρχει όμως και ή λύπη πού υποβάλλει ο εχθρός, κι αυτή είναι εντελώς παράλογη. Από μερικούς ονομάζεται και ακηδία. Τη λύπη αυτή πρέπει να την αποδιώχνουμε με την προσευχή κυρίως και την ψαλμωδία, κάνοντας τη σκέψη, ότι στην παρούσα ζωή κανένας ασύνετος δεν είναι χωρίς (τέτοιες) λύπες. Του άββά Ησαΐα Αν αγωνίζεσαι εναντίον κάποιου πάθους, μη λιποψυχήσεις. Ρίξε τον εαυτό σου μπροστά στο Θεό, λέγοντας Του: "Κύριε, δεν έχω τη δύναμη να νικήσω αυτό το πάθος, βοήθησε με τον ταλαίπωρο" Έτσι πες μ' όλη σου την καρδιά, και θα νιώσεις ανάπαυση. Του αββά Μάρκου Αν στεναχωρηθείς με διάφορους τρόπους από την κακία και πέσεις σε ακηδία, συλλογίσου το θάνατό σου και τις φοβερές τιμωρίες. Καλύτερα νά προσκολλάσαι ατό Θεό με προσευχή και ελπίδα (Ψαλμ. 72:28), παρά νά έχεις εξωτερικές ενθυμήσεις, κι αν ακόμα είναι ωφέλιμες. Του αββά Κασσιανού Το φοβερό πνεύμα της λύπης,

 Όταν κυριεύσει την ψυχή του ανθρώπου και τη σκοτίσει ολοκληρωτικά, την εμποδίζει από κάθε αγαθή εργασία και τη γεμίζει με κάθε κακία. Γιατί δεν της επιτρέπει νά προσεύχεται με προθυμία, δεν την αφήνει νά εγκαρτερεί στην ωφέλεια των ιερών αναγνωσμάτων, κάνει τον άνθρωπο οργίλο και επιθετικό προς τούς αδελφούς, γεννάει το μίσος και εναντίον ακόμα του μοναχικού σχήματος. και γενικά ή λύπη, αφού δημιουργήσει σύγχυση σ' όλες τις σωτήριες σκέψεις της ψυχής και παραλύσει τη δραστηριότητα και την καρτερία της, τη φέρνει σε σημείο νά είναι σαν ανόητη και μανιακή, δένοντάς την με το λογισμό της απελπισίας. Όπως ο σκόρος τρώει το ρούχο και το σκουλήκι το ξύλο, έτσι και ή λύπη κατατρώει την ψυχή του ανθρώπου. Πείθει τον άνθρωπο ν' αποφεύγει κάθε καλή πνευματική συναναστροφή, και δεν του επιτρέπει ούτε από γνήσιους φίλους νά δέχεται συμβουλή ούτε καλή και ειρηνική απάντηση νά τούς δίνει, αλλ' αφού κυριαρχήσει σ' όλη την ψυχή, τη γεμίζει με δυσαρέσκεια και ακηδία. και τότε τη βάζει ν' αποφεύγει τούς ανθρώπους, γιατί γίνονται σ' αυτήν αίτιοι ταραχής. και δεν την αφήνει νά καταλάβει, πώς ή αρρώστια δεν οφείλεται σε εξωτερικά αίτια, αλλά την έχει από μέσα της και φανερώνεται τότε, πού θα έρθουν οι πειρασμοί και με τη δοκιμασία θα τη φέρουν στην επιφάνεια. Γιατί ποτέ δεν μπορεί νά υποστεί βλάβη ο άνθρωπος από άλλον, αν δεν έχει μέσα του αποθηκευμένες τις αφορμές των παθών. Γι' αυτό και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, ο Γιατρός των ψυχών, ο μόνος πού γνωρίζει ακριβώς, ως Δημιουργός, τα ψυχικά τραύματα και καθορίζει γι' αυτά τις κατάλληλες θεραπείες, δεν παραγγέλλει ν' αποφεύγουμε τις συναναστροφές των ανθρώπων, αλλά να κόβουμε τις αιτίες της κακίας πού είναι μέσα μας. Γιατί γνωρίζει πώς ή υγεία της ψυχής δεν κατορθώνεται με το χωρισμό από τους ανθρώπους, αλλά με τη συναναστροφή των ενάρετων και τη συνεχή εξάσκηση. Εκείνος λοιπόν πού, για κάποιες εύλογες τάχα προφάσεις, εγκαταλείπει τους αδελφούς, ας είναι βέβαιος ότι δεν κόβει με την αναχώρηση του τις αφορμές της λύπης, αλλά μόνο έκανε μιαν εναλλαγή τους, γιατί ή αρρώστια πού έχει μέσα του θα τις ανακινήσει πάλι, εξαιτίας άλλων περιστατικών. Γι' αυτό ας μη θεωρούμε κανέναν από τους άλλους σαν αίτιο των αναταραχών των παθών μας, αλλά μονάχα τον εαυτό μας. και όλος ο πόλεμος μας ας γίνεται εναντίον των παθών πού είναι μέσα μας. Γιατί αν αυτά, με τη βοήθεια του Θεού, βγουν από μέσα μας, όχι μόνο με ανθρώπους, αλλά και με άγρια θηρία εύκολα θα μπορούμε να ζήσουμε, όπως είπε ο μακάριος Ιώβ: «Θήρες άγριοι ειρηνεύσουσί σοι» (Ιώβ 5:23). Πρώταπρώτα λοιπόν ας αγωνιστούμε εναντίον του πνεύματος της λύπης, πού μας φέρνει την απελπισία, απομακρύνοντας το από την καρδιά μας με την ελπίδα στο Θεό. Γιατί αυτό το πνεύμα δεν άφησε τον Κάιν να μετανοήσει μετά την αδελφοκτονία, ούτε τον Ιούδα μετά την προδοσία του Κυρίου. Εκείνη μόνο τη λύπη να καλλιεργήσουμε, πού συνίσταται στη μετάνοια για τις αμαρτίες μας ενωμένη με την αγαθή ελπίδα, και πού μας προετοιμάζει ν' αποκτήσουμε τα ουράνια αγαθά. Αυτή είναι πού μακαρίζεται και από το Χριστό με το λόγο, «μακάριοι οι πενθούντες, κ.λπ.» (Ματθ. 5:4). Αυτή είναι πού εγκωμιάζεται και από τον απόστολο με τη φράση, «ή κατά Θεόν λύπη μετάνοια εις σωτήρια αμεταμέλητων κατεργάζεται» (Β' Κορ. 7:10). Αυτή λοιπόν ή σωτήρια λύπη, τρέφοντας την ψυχή με την ελπίδα πού ακολουθεί τη μετάνοια, είναι ανάμικτη με χαρά. Γι' αυτό και κάνει τον άνθρωπο πρόθυμο και υπάκουο για κάθε καλό έργο, εύκολοπλησίαστο, πράο, ανεξίκακο, υπομονετικό σε κάθε αγαθό κόπο, αφού είναι λύπη κατά Θεόν. Και μ' αυτό γίνονται πια φανεροί οι καρποί του Αγίου Πνεύματος στον άνθρωπο, δηλαδή ή αγάπη, ή χαρά, ή ειρήνη, ή μακροθυμία, ή αγαθότητα, ή πίστη, ή εγκράτεια (βλ. Γαλ. 5:22). Της αντίθετης πάλι λύπης οι καρποί είναι οι έξης: άκηδία, ανυπομονησία, θυμός, μίσος, αντιλογία, απελπισία, οκνηρία στην προσευχή και την ψαλμωδία. Αυτή τη λύπη πρέπει να την αποφεύγουμε όπως την πορνεία και τη φιλαργυρία Και το θυμό και τα υπόλοιπα πάθη. Αυτή ή λύπη θεραπεύεται με την προσευχή Και την ψαλμωδία, με την ελπίδα στο Θεό, με τη μελέτη των θείων λόγων Και με την υπομονή στους πειρασμούς. Γιατί αν δεν βρει το μοναχό ασφαλισμένο μ' αυτά τα όπλα, τον κάνει άστατο Και ονειροπόλο Και ράθυμο Και άεργο Και τον οδηγεί να επισκέπτεται πολλά μοναστήρια Και να μη φροντίζει για τίποτε άλλο παρά που γίνονται τραπέζια Και συμπόσια. Γιατί ή διάνοια αυτού πού έπεσε σε άκηδία, τίποτε άλλο δεν φαντάζεται, παρά τις ονειροπολήσεις όσων αναφέραμε. Άπ' αυτά τον δεσμεύει Και σε κοσμικά πράγματα Και τον δελεάζει λίγολίγο σε επιβλαβείς ασχολίες, ώσπου να τον διώξει κι άπ' αυτή τη μοναχική ζωή. Ό απόστολος, γνωρίζοντας πόσο βαρεία είναι τούτη ή αρρώστια Και θέλοντας να την ξεριζώσει από τις ψυχές μας, φανερώνει τις αιτίες από τις όποιες γεννιέται Και λέει: «Παραγγέλλομεν δε υμίν, αδελφοί, εν ονόματι του Κυρίου ημών Ιησού Χρίστου, στέλλεσθαι υμάς από παντός αδελφού ατάκτως περιπατούντος και μη κατά την παράδοσιν ην παρέλαβον παρ' ημών. Αυτοί γαρ οίδατε πώς δει μιμείσθαι ημάς, ότι ουκ ήτακτήσαμεν εν υμίν, ουδέ δωρεάν άρτον έφάγομεν παρά τίνος, άλλ' εν κοπώ και μοχθώ, νύκτα και ήμέραν εργαζόμενοι, προς το μη έπιβαρήσαί τίνα υμών ούχ ότι ουκ εχομεν έξουσίαν, άλλ' ίνα εαυτούς τύπον δώμεν υμίν εις το μιμείσθαι ημάς. Και γαρ οτε ήμεν προς υμάς, τούτο παρηγγέλλομεν υμίν, ότι τις ου θέλει έργάζεσθαί, μηδέ έσθίέτω. Άκούομεν γαρ τινας περιπατούντας εν υμίν ατάκτως, μηδέν εργαζομένους, άλλα περιεργαζομένους· τοις δε τοιούτοις παραγγέλλομεν Και παρακαλούμεν δια του Κυρίου ημών Ιησού Χρίστου, ίνα μετά ησυχίας εργαζόμενοι τον εαυτών άρτον εσθίωσιν» (Β' Θεσ. 3:612). Ας ακούσουμε πόσο καθαρά μας αποκαλύπτει ο απόστολος τις αιτίες της ακηδίας. Εκείνους πού δεν εργάζονται, τους ονομάζει άτακτους, φανερώνοντας με μια λέξη πολλή κακία. Γιατί ο άτακτος είναι και ανευλαβής και αυθάδης στα λόγια και πρόχειρος σε κατηγορίες, και γι' αυτό είναι ακατάλληλος για την ησυχία και δούλος της ακηδίας. Παραγγέλλει λοιπόν να τους αποφεύγουμε, δηλαδή να φεύγουμε μακριά τους, σαν να έχουν μεταδοτική αρρώστια. Κι έπειτα, με τη φράση «και μη κατά την παράδοσιν ην παρέλαβον παρ' ημών», φανερώνει πώς αυτοί είναι υπερήφανοι και καταφρονητές και ανατροπείς των αποστολικών παραδόσεων. και στη συνέχεια λέει: «ουδέ δωρεάν άρτον εφάγομεν παρά τίνος, άλλ' εν κοπώ και μοχθώ, νύκτα και ήμέραν εργαζόμενοι, προς το μη επιβαρήσαί τίνα υμών». Πω πω! Ό διδάσκαλος των εθνών, ο κήρυκας του Ευαγγελίου, πού ανέβηκε ως τον τρίτο ουρανό, αυτός πού λέει ότι ο Κύριος πρόσταξε τους κήρυκες του Ευαγγελίου να ζουν από το Ευαγγέλιο (Α' Κορ. 9:14), εργαζόταν ο ίδιος νύχτα και μέρα, με κόπο και μόχθο, για να μην επιβαρύνει κανέναν! Τι λοιπόν θα κάνουμε εμείς, πού είμαστε στην εργασία οκνηροί και επιδιώκουμε τη σωματική ανάπαυση, εμείς, πού ούτε κήρυγμα του Ευαγγελίου μας έχει ανατεθεί ούτε ή μέριμνα για τις Εκκλησίες (αλλά μόνο ή φροντίδα για την ψυχή μας); Για να δείξει όμως πιο καθαρά τη βλάβη πού φέρνει ή αργία, καταλήγει: «μηδέν εργαζομένους, αλλά περιεργαζομένους». Γιατί από την αργία γεννιέται (ή περιέργεια, από την περιέργεια) ή αταξία και από την αταξία κάθε κακία. (και για να καθορίσει τη θεραπεία τους, συμπληρώνει: «τοις δε τοιούτοις παραγγέλλομεν..., Ίνα μετά ησυχίας εργαζόμενοι τον εαυτών άρτον εσθίωσιν». Κάνει μάλιστα και μια βαρύτερη επίπληξη: «ει τις ου θέλει εργάζεσθαι, μηδέ εσθιέτω»}. Αυτές τις αποστολικές παραγγελίες έχοντας υπόψη οι άγιοι πατέρες της Αιγύπτου, δεν αφήνουν ποτέ να μένουν αργοί οι μοναχοί, και μάλιστα οι νεώτεροι, επειδή γνωρίζουν ότι, με την υπομονή στην εργασία, και την άκηδία διώχνουν και την τροφή τους προμηθεύονται και όσους έχουν ανάγκη βοηθούν. Γιατί δεν εργάζονται μόνο για τις δικές τους ανάγκες, αλλά και σε ξένους και σε φτωχούς και σε φυλακισμένους δίνουν από την εργασία τους, πιστεύοντας ότι ή αγαθοεργία αυτή είναι θυσία άγια και ευάρεστη στο Θεό, και λένε επίσης οι πατέρες, ότι ο εργαζόμενος πολεμάει μ' ένα δαίμονα πολλές φορές και στενοχωρείται άπ' αυτόν, ενώ ο αργός αιχμαλωτίζεται από χιλιάδες πονηρά πνεύματα. Από το Γεροντικό Εκεί πού καθόταν στην έρημο ο αββάς Αντώνιος, έπεσε κάποτε σε άκηδία και σε μεγάλο σκοτισμό από τους λογισμούς. και έλεγε στο Θεό: Κύριε, θέλω να σωθώ και δεν μ' αφήνουν οι λογισμοί. Δίδαξε με, τι να κάνω στη θλίψη μου; Πώς θα σωθώ; Σηκώθηκε λοιπόν και απομακρύνθηκε λίγο από το κελί του. Βλέπει τότε κάποιον, πού του έμοιαζε, να κάθεται και να εργάζεται· έπειτα να σηκώνεται από το εργόχειρο του και να προσεύχεται· μετά πάλι να κάθεται και να πλέκει τη σειρά γιατί αυτό το εργόχειρο έκανε· και αφού πάλι εργάστηκε αρκετά, να σηκώνεται και να ξαναπροσεύχεται. Ήταν άγγελος Κυρίου, σταλμένος για να διορθώσει και να στηρίξει τον Αντώνιο. Στράφηκε μάλιστα και του είπε: Έτσι να κάνεις και θα σωθείς. Μόλις το άκουσε αυτό ο Αντώνιος, ένιωσε πολλή χαρά και θάρρος. Απαλλάχθηκε από την άκηδία, έκανε έτσι (πού του είπε ο άγγελος) και προχωρούσε στο δρόμο της σωτηρίας. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα: Τι να κάνω, πού, όταν κάθομαι στο κελί μου, πέφτω σε αμέλεια; Και ο γέροντας του αποκρίθηκε: Κανένα να μην περιφρονήσεις ούτε να κατακρίνεις ούτε να κατηγορήσεις. Τότε ο Θεός θα σου χαρίσει (ψυχική) ανάπαυση, και ή παραμονή σου στο κελί θα είναι απερίσπαστη. Ρώτησαν ένα γέροντα: Γιατί ποτέ δεν έπεσες σε αμέλεια; και αποκρίθηκε: Γιατί κάθε μέρα περιμένω το θάνατο. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Ποιμένα για την άκηδία, και ο γέροντας αποκρίθηκε: Κάθε φορά πού ο άνθρωπος αρχίζει κάτι καλό, τον πολεμάει ή άκηδία. Δεν υπάρχει, πραγματικά, χειρότερο πάθος άπ' αυτήν. "Αν όμως τη συνειδητοποιήσει ο άνθρωπος και ενεργοποιήσει μέσα του την υπομονή και τη φιλοπονία, τότε βρίσκει ανάπαυση. Του αββά Ισαάκ Ένα μικρό σύννεφο σκεπάζει το δίσκο του ήλιου· όταν όμως περάσει το σύννεφο, ο ήλιος γίνεται πάλι πολύ θερμός. "Έτσι και ή άκηδία, καλύπτει για λίγο την ψυχή, στερώντας της το θείο φως· όταν όμως περάσει, ή χαρά (πού δοκιμάζει ή ψυχή) είναι μεγάλη. Όταν αυξηθεί ή υπομονή στις ψυχές μας, είναι φανερό ότι πήραμε μυστικά τη χαρά της θείας παρηγοριάς. και ή δύναμη της υπομονής είναι ανώτερη άπ' όλες τις μορφές χαράς, πού μπορεί να δοκιμάσει ή καρδιά.

ΚΣ. ΝΑ ΜΗΝ ΤΡΩΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΑΥΣΗ, ΑΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΚΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΡΩΜΕ Από το βίο του αγίου Σάββα

Ο ΟΣΙΟΣ Σάββας, όταν ήταν ακόμα νέος και ζούσε στη μονή των Φλαβιανών, πού βρισκόταν στην Καππαδοκία, είκοσι στάδια μακριά από τη Μουταλάσκη, το χωριό του, ασκούσε τον εαυτό του και με κάθε άλλη εγκράτεια, προπαντός όμως μ' εκείνη πού αναφέρεται στην ηδονή του λάρυγγα και στη φροντίδα και καλοπέραση της κοιλιάς. Μια μέρα λοιπόν, ενώ δούλευε στον κήπο του μοναστηρίου, τα μήλα, πού κρέμονταν από τα δέντρα, κεντούσαν την όρεξη του και τον γαργάλιζαν να φάει πριν από την καθορισμένη ώρα. και πραγματικά, σαν άνθρωπος πού ήταν κι αυτός, ξεγελάστηκε από την ανθρώπινη επιθυμία και νικήθηκε από τη θέα των μήλων γιατί ήταν στ' αλήθεια λαχταριστά. Νικήθηκε όμως τόσο μόνο, όσο να πάρει ένα μήλο στο χέρι του. Αμέσως μετά κατάλαβε ότι αυτό ήταν αποτέλεσμα επιβουλής του πονηρού, πού συνηθίζει να ξεγελάει πάντα (τους ανθρώπους), χρησιμοποιώντας σαν δόλωμα την ηδονή. Θυμήθηκε ακόμα ότι και το φίδι (δηλαδή ο διάβολος) είχε καλυφθεί πίσω από τον καρπό, και ότι με την ηδονή και τη βρώση έβγαλε από τον παράδεισο τους προπάτορές μας, πού τους βρήκαν έπειτα μύρια κακά. Αφού λοιπόν τα συλλογίστηκε καλά όλ’ αυτά, πετάει καταγής το μήλο και το ποδοπατάει. και μαζί μ' αυτό πατάει και την επιθυμία, πού του είχε νικήσει τα μάτια, εξουθενώνοντας την με τα πόδια του. Από τότε έβαλε κανόνα στον εαυτό του, όσο ζει να μη φάει ποτέ μήλο, ούτε να υποχωρήσει στην όρεξη της κοιλιάς του. Από το Γεροντικό Κάποιοι από τους πατέρες ρώτησαν τον αββά Μεγέθιο: Αν περισσέψει φαγητό για την άλλη μέρα, θα 'θελες να το φάνε οι αδελφοί; Αν έχει χαλάσει, απάντησε ο γέροντας, ας πεταχτεί γιατί δεν είναι καλό να υποχρεώσουμε τους αδελφούς να το φάνε και ν' αρρωστήσουν. Αν όμως, ενώ είναι σε καλή κατάσταση, πεταχτεί και μαγειρευτεί άλλο για την ηδονή της κοιλιάς, αυτό είναι κακό. Ένας από τους πατέρες είπε, ότι τα μάτια του χοίρου είναι έτσι φυσιολογικά φτιαγμένα, ώστε να βλέπουν αναγκαστικά στη γη και ποτέ να μην μπορούν να κοιτάξουν στον ουρανό. Έτσι είναι, συνέχισε, και ή ψυχή εκείνου πού γλυκάθηκε από τις ηδονές: Αν κατρακυλήσει μια φορά στο βούρκο της ηδυπάθειας, δεν μπορεί πια να συλλογιστεί τα επουράνια. Ό άββάς Ισίδωρος είπε: Έχω ήδη σαράντα χρόνια πού αισθάνομαι την ενόχληση της αμαρτίας στο νου μου, και ποτέ δεν υποχώρησα ούτε στην επιθυμία ούτε στο θυμό. Πρόσφεραν κάποτε στον αββά Μακάριο σταφύλια. Εκείνος όμως, μολονότι είχε την επιθυμία να τα φάει, έδειξε την εγκράτεια του, στέλνοντας τα σ' έναν άλλον αδελφό, πού κι αυτός είχε επιθυμήσει σταφύλια. Μόλις τα είδε ο αδελφός, έγινε ολόχαρος. Άλλα δεν ήθελε ούτ' εκείνος να ικανοποιήσει τη δική του επιθυμία, γι' αυτό τα έστειλε σε τρίτο αδελφό, μηνώντας του ότι τάχα δεν είχε όρεξη να φάει κι αυτό του το μήνυσε για να κρύψει την εγκράτεια του. Κι εκείνος όμως, αφού τα πήρε, έκανε το ίδιο. Για να νικήσει την επιθυμία, δεν τα έφαγε, αλλά τα έστειλε σε τέταρτο αδελφό, κι αυτός πάλι σε πέμπτο. "Έτσι, αφού τα σταφύλια πέρασαν από πολλούς αδελφούς, χωρίς κανένας να τα δοκιμάσει, ήρθαν τελικά πάλι στον αββά Μακάριο γιατί ο τελευταίος αδελφός πού τα πήρε, δεν ήξερε ότι εκείνος τα είχε πρωτοστείλει, κι έτσι του τα πρόσφερε σαν σπουδαίο δώρο! Ό γέροντας τα αναγνώρισε και, αφού εξέτασε κι έμαθε τι είχε γίνει, θαύμασε την τόσο μεγάλη εγκράτεια των αδελφών και ευχαρίστησε γι' αυτό το Θεό. Ένας αδελφός ρώτησε τον αββά Σισώη για το πώς πρέπει να ζει κανείς. και ο γέροντας αποκρίθηκε: Ό προφήτης Δανιήλ είπε: «Αρτον επιθυμιών ουκ εφαγον»(Δαν.10:3). Ένας από τους πατέρες διηγήθηκε, ότι κάποιος μεγάλος και διορατικός γέροντας κάθισε μια φορά να φάει μαζί με αρκετούς αδελφούς. και καθώς έτρωγαν, τους παρατηρούσε ο γέροντας με τα πνευματικά του μάτια, και έβλεπε άλλους να τρώνε μέλι, άλλους ψωμί και άλλους ακαθαρσίες. Απορούσε γι' αυτό και παρακαλούσε το Θεό: "Κύριε, εξήγησε μου το μυστήριο τούτο. Πώς, ενώ πάνω στο τραπέζι βρίσκονται για όλους τα 'ίδια φαγητά, τη στιγμή πού τα τρώνε φαίνονται τόσο διαφορετικά;". "Άκουσε τότε φωνή από τον ουρανό να του λέει: Αυτοί πού (φαίνονται ότι) τρώνε μέλι, είναι εκείνοι πού κάθονται στο τραπέζι με φόβο Θεού και πνευματική χαρά, πού προσεύχονται αδιάλειπτα και πού ή προσευχή τους σαν θυμίαμα ανεβαίνει στο Θεό. Αυτοί πού (φαίνονται ότι) τρώνε ψωμί, είναι εκείνοι πού ευχαριστούν το Θεό για τη βρώση όσων Εκείνος τους δώρισε. Αυτοί, τέλος, πού (φαίνονται ότι) τρώνε ακαθαρσίες, είναι εκείνοι πού γκρινιάζουν και λένε, Αυτό είναι καλό', Αυτό είναι μπαγιάτικο." Δεν πρέπει λοιπόν να συλλογιζόμαστε μ' αυτόν τον τρόπο, άλλ' απεναντίας να δοξολογούμε και να υμνούμε το Θεό, εκπληρώνοντας το λόγο του αποστόλου: «Είτε εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξα Θεού ποιείτε» (Α' Κορ. 10:31). Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα: Συμβαίνει να πάω κάπου μαζί με άλλους αδελφούς, και να μας προσφέρουν φαγητό. Οι αδελφοί, είτε από εγκράτεια είτε γιατι είναι ίσως χορτάτοι, δεν θέλουν να φάνε. Εγώ όμως πεινάω. Τι πρέπει να κάνω; . Αν εσύ πεινάς, αποκρίθηκε ο γέροντας, παρατήρησε πόσοι είναι αυτοί πού κάθονται (στο τραπέζι). Συνάμα μέτρησε και τις μερίδες πού έχουν βάλει. Αν μετά άπ' αυτό διαπιστώσεις ότι υπάρχει και για σένα μερίδα, μπορείς να τη φας χωρίς δυσκολία, μια και ικανοποιείς έτσι τη (φυσική) ανάγκη σου. Αν όμως νικηθείς (από τη λαιμαργία) και φας παραπάνω, τότε αμαρτάνεις. Του αββά Μάρκου Εκείνος πού απόλαυσε τις σωματικές ηδονές πέρα από το μέτρο, με εκατονταπλάσιες θλίψεις θα πληρώσει την αφθονία (των ηδονών). Εκείνος πού πιστεύει στα μελλοντικά (αγαθά), απομακρύνεται απροφάσιστα από τα τωρινά ευχάριστα. Εκείνος όμως πού δεν πιστεύει, γίνεται φιλήδονος και αναίσθητος. Μην πεις, "Πώς μπορεί να ζήσει ηδονικά ο φτωχός, αφού δεν έχει τις προϋποθέσεις;". Γιατί μπορεί κανείς να ζει ηδονικά και με τις σκέψεις του μόνο, και μάλιστα με τρόπο αθλιότερο. Του αγίου Μαξίμου Όπως τις ημέρες τις ακολουθούν οι νύχτες και τα καλοκαίρια οι χειμώνες, έτσι και την ηδονή την ακολουθούν θλίψεις και οδύνες, είτε στην παρούσα ζωή είτε στη μέλλουσα. Του αγίου Διαδόχου Το να τρώει και να πίνει κανείς άπ' όλα όσα του παραθέτουν ή τον κερνούν, ευχαριστώντας το Θεό, δεν είναι καθόλου αντίθετο με την πνευματική γνώση γιατί όλα (τα δημιουργήματα) είναι «καλά λίαν» (Γεν. 1:31). Ή αποχή όμως με ευχαρίστηση από τα πολλά και ηδονικά (φαγητά) είναι γνώρισμα των πολύ διακριτικών και πολύ προχωρημένων στην πνευματική γνώση. Δεν μπορούμε πάντως να καταφρονήσουμε με ευχαρίστηση τα ευχάριστα του κόσμου τούτου, αν δεν γευθούμε τη γλυκύτητα του Θεού με όλη μας την πνευματική αίσθηση και με (εσωτερική) πληροφορία. Του αγίου Εφραίμ Είναι προτιμότερο να τρώει κανείς και να ευχαριστεί τον Κύριο, παρά να μην τρώει και να κατακρίνει αυτούς πού τρώνε και ευχαριστούν τον Κύριο. Αδελφέ, κάθισες στο τραπέζι; Φάε ψωμί και μην κατακρίνεις τον πλησίον, για να μην καταντήσεις να φας τις σάρκες του αδελφού σου με την κατάκριση. Γιατί είναι γραμμένο: «οι εσθίοντες τον λαό μου εν βρώση άρτου τον Κύριον ουκ έπεκαλέσαντο» (Ψαλμ. 13:4). "Αν έχεις υγιή πίστη, τρώγε ότι σου παραθέτουν στο όνομα του Κυρίου. "Αν πάλι παρατεθεί κάποιο φαγητό πού εσύ δεν το θέλεις, μην το καταφρονήσεις, όταν οι περισσότεροι θέλουν να φα ευχαριστώντας τον Κύριο. Κάθισες στο τραπέζι; Πρόσεχε τον εαυτό σου και μην κοιτάς δεξιά κι αριστερά σαν ανάγωγος. Έλλειψη καλής αγωγής έχει κι εκείνος πού (παίρνει και) τρώει τα ολόκληρα (ψωμιά, φρούτα κ. ά.), όταν στο τραπέζι έχουν παρατεθεί και κομμάτια (από τα 'ίδια είδη). Μην τα περιφρονείς τα κομμάτια· γιατί και ο Κύριος είπε στους μαθητές Του να μαζέψουν «τα περισσεύσαντα κλάσματα, ίνα μη τι άπόληται» (Ίω. 6:12). Τρώγε ήσυχα και πίνε αθόρυβα. Αδελφέ, έφαγες καλά; Δόξασε λοιπόν το Θεό, πού σε χόρτασε. Του αββά Ησαΐα Όταν κάθεσαι στο τραπέζι μαζί με άλλους αδελφούς, μην απλώνεις το χέρι σου στο φαγητό πού έχει μπροστά του ο διπλανός σου.Όταν πίνεις νερό, να μην κάνεις θόρυβο με το λάρυγγα σου. Να μην τεντώνεις το σώμα σου, όταν σε βλέπουν άνθρωποι. Αν σε πιάσει χασμουρητό, μην ανοίξεις το στόμα σου μπροστά σε άλλους, και θα σου φύγει. Να μη γελάς με το στόμα ολάνοιχτο, γιατί αυτό είναι σημάδι αναίδειας. Αν τρώτε και κάποιος από σας δεν θέλει το φαγητό, ας μην πει ότι δεν μπορεί να το φάει. "Ας πιέσει τον εαυτό του μέχρι θανάτου, και ο Θεός θα τον αναπαύσει. "Αν ο αδελφός σου μαγειρέψει ένα φαγητό και δεν το πετύχει, μην του πεις ότι δεν μαγείρεψε καλά· γιατί αυτό είναι θάνατος για την ψυχή σου. Εξέτασε τον εαυτό σου, πόσο θα στενοχωριόσουν εσύ αν το άκουγες από άλλον, και θα βρεις (ψυχική) ανάπαυση

Εισαγωγή και δημοσίευση κειμένων απο το Βιβλίο:

ΜΙΚΡΟΣ ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ

Επιλογή και νεοελληνική απόδοση κειμένων «πάνυ ωφέλιμων μοναχοίς τε και κοσμικοίς» από τη

ΣΥΝΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΘΕΟΦΘΟΓΓΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΩΝ ΤΩΝ ΘΕΟΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ

του μοναχού Παύλου Ευεργετινού ( 1054)

ΕΚΔΟΣΗ ΤΡΙΤΗ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 2001

ΠΗΔΑΛΙΟΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

ΚΕ. ΠΩΣ ΝΑ ΦΡΟΝΤΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ, ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΤΗ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ Από το βίο του αγίου Αντωνίου

 Ο ΜΕΓΑΣ Αντώνιος έλεγε: Όλη μας την προσοχή πρέπει να τη δίνουμε στην ψυχή περισσότερο παρά στο σώμα. Να παραχωρούμε βέβαια στο σώμα λίγο χρόνο για τις (φυσικές) ανάγκες του, όλο τον καιρό μας όμως να τον αφιερώνουμε στην ψυχή και να επιδιώκουμε την ωφέλεια της, όχι μόνο για να μην παρασύρεται από τις ηδονές του σώματος, άλλ' απεναντίας μάλιστα, να χρησιμοποιεί αυτή το σώμα σαν δούλο. Γιατί αυτό το νόημα έχουν τα λόγια του Σωτήρος: «Μη μεριμνήστε λέγοντες, τι φάγωμεν ή τι πίωμεν, και μη μετεωρίζεσθε πάντα γαρ ταύτα τα έθνη τον κόσμου επιζητεί οίδε γαρ ο πατήρ υμών ο ουράνιος ότι χρήζετε τούτων απάντων ζητείτε δε πρώτον την βασιλείαν αυτόν, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν» (πρβλ. Ματθ. 6:3133). Από το βίο της αγίας Συγκλητικής Η μακαριά Συγκλητική έλεγε: Κάθε άσκηση δεν είναι γνήσια. Γιατί υπάρχει και άσκηση πού την αυξάνει ο εχθρός της ψυχής μας. Και οι μαθητές του, άλλωστε, αυτό κάνουν. Πώς όμως θα ξεχωρίσουμε τη θεία και βασιλική άσκηση από την τυραννική και δαιμονική; Ασφαλώς από το μέτρο. Γιατί παντού βλάπτει ή έλλειψη του μέτρου. Μη χρησιμοποιήσεις λοιπόν από την πρώτη στιγμή όλο τον οπλισμό σου, για να μη μείνεις άοπλος στον πόλεμο και πιαστείς εύκολα αιχμάλωτος (από τον εχθρό). Οπλισμός μας είναι το σώμα και στρατιώτης ή ψυχή. Να φροντίζεις και για τα δύο όσο χρειάζεται. Όταν είσαι νέος και υγιής, να νηστεύεις γιατί θα έρθουν τα γεράματα με τις αρρώστιες, (και δεν θα μπορείς πια). Να νηστεύεις με ακρίβεια αλλά και με διάκριση. Πρόσεχε, μην τυχόν ο εχθρός (διάβολος) εισχωρήσει στην «εμπορία» σου της νηστείας. Να φανείς έμπειρος τραπεζίτης, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου (Ματθ. 25:27) και ν' αναγνωρίζεις αλάθητα την (αυθεντική) βασιλική μορφή, πού είναι χαραγμένη (πάνω στα νομίσματα). Γιατί υπάρχουν και νομίσματα παραχαραγμένα. Είναι κι αυτά φτιαγμένα από (το ίδιο υλικό, δηλαδή το) χρυσάφι, έχουν όμως διαφορά στη χαραγμένη μορφή. Το χρυσάφι λοιπόν είναι ή νηστεία, ή εγκράτεια, ή ελεημοσύνη. (Όσο για το χάραγμα), και οι Έλληνες (δηλαδή οι ειδωλολάτρες), αποτυπώνουν στα νομίσματα κάποια δική τους τυραννική μορφή. Άλλα και οι αιρετικοί καμαρώνουν μ' αυτές (τις παραχαράξεις). Εσύ λοιπόν να τους προσέχεις, να τους αποφεύγεις σαν παραχαράκτες και να φροντίσεις με επιμέλεια να μη ζημιωθείς, μπλέκοντας, σαν άπειρος, με τα έργα τους. Από το Γεροντικό Ο άββάς Ποιμήν είπε: Όλες οι υπερβολές προέρχονται από τους δαίμονες. Ένας κυνηγός άγριων ζώων, πού βρέθηκε στην έρημο, είδε τον αββά Αντώνιο να αστειεύεται με τους αδελφούς (και σκανδαλίστηκε). Θέλοντας λοιπόν ο γέροντας να του δείξει ότι πρέπει πότεπότε να δείχνουμε συγκατάβαση στους αδελφούς, του λέει: Βάλε ένα βέλος στο τόξο σου και τέντωσε το Ό κυνηγός έκανε ότι του είπε και τέντωσε (το τόξο). Τέντωσε το κι άλλο, τον πρόσταξε ο αββάς. Μα αν το τεντώσω πάρα πολύ, παρατήρησε ο κυνηγός θα σπάσει το τόξο. Έτσι συμβαίνει και στο έργο του Θεού, του εξήγησε τότε ο γέροντας. Αν τεντώσουμε πάρα πολύ το σκοινί της ψυχικής αντοχής των αδελφών,(ζητώντας τους υπερβολικά αυστηρή άσκηση),σύντομα θα καταβληθούν. Πρέπει λοιπόν, όταν το ζητάει ή περίσταση, να δείχνουμε συγκατάβαση στους αδελφούς. Ό άββάς Ισαάκ επισκέφθηκε τον άββά Ποιμένα. και όταν τον είδε να ρίχνει λίγο νερό στα πόδια του, του λέει με το θάρρος πού είχε απέναντι του: Πώς μερικοί σκληραγώγησαν το σώμα τους με μεγάλη αυστηρότητα; Και ο άββάς Ποιμήν αποκρίθηκε: Εμείς δεν μάθαμε να είμαστε σωματοκτόνοι, αλλά παθοκτόνοι. Ένας γέροντας είπε: Υπάρχει άνθρωπος πού τρώει πολύ, και ακόμα πεινάει. και υπάρχει άλλος πού τρώει λίγο, και χορταίνει. Εκείνος πού τρώει πολύ και (έγκρατεύεται ώστε να) πεινάει ακόμα, θα έχει περισσότερο μισθό από αυτόν πού τρώει λίγο και χορταίνει. Ό ίδιος γέροντας είπε: Αν το σώμα σου είναι ασθενικό, ικανοποίησε το ανάλογα με τις ανάγκες του, μην τυχόν αρρωστήσει και ζητάει (ιδιαίτερα) φαγητά και επιβαρύνει άλλον αδελφό για να το υπηρετεί. Κάποιος αδελφός ρώτησε ένα γέροντα: Με ποιο μέτρο πρέπει να νηστεύω; Να μη δοκιμάσεις να ξεπεράσεις ποτέ τα καθιερωμένα. Γιατί πολλοί, θέλοντας να κάνουν περισσότερα, δεν μπόρεσαν υστέρα ούτε το λίγο να πραγματοποιήσουν Σε μια πανήγυρη, στο όρος του αββά Αντωνίου, κάποιος από τους γέροντες πήρε ένα δοχείο με κρασί, πού βρέθηκε εκεί, κι ένα ποτήρι, και πήγε στον αββά Σισώη. Γέμισε το ποτήρι και του το πρόσφερε. Εκείνος το ήπιε. Του έδωσε και δεύτερο. Το ήπιε κι αυτό. Όταν όμως του γέμισε και τρίτο, δεν το πήρε . Σταμάτα αδελφέ, του είπε. Η μήπως δεν ξέρεις πώς υπάρχει σατανάς; Άντιόχου του Πανδέκτη Νηστεία είναι ή λήψη τροφής όχι μόνο σε μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά και σε μικρή ποσότητα. και άσκηση δεν είναι το να τρώει κανείς κάθε δύο ή τρεις ήμερες, αλλά το να μην τρώει ποικιλία φαγητών. Άσκηση δηλαδή σημαίνει γεύμα λιτό, με ένα μόνο φαγητό. Ή νηστεία πάλι είναι άλογη, αν νηστεύει κανείς στον καθορισμένο καιρό, την ώρα όμως του γεύματος ορμάει ασυγκράτητα στο τραπέζι και δένει μαζί με τη σάρκα και το νου στην απόλαυση των φαγητών. Του αββά Ησαΐα Αν οι δαίμονες σε παρακινήσουν σε άσκηση, πού είναι πάνω από τις δυνάμεις σου, μην τους ακούσεις. Γιατί θερμαίνουν τον άνθρωπο (με ζήλο) σε κάθε πράγμα πού δεν μπορεί (να κατορθώσει), μέχρι να πέσει στα χέρια τους και να χαρούν, επειδή τον νίκησαν. Εσύ λοιπόν δώσε στο σώμα σου ό,τι χρειάζεται, ώστε να σηκωθείς (από το τραπέζι) ενώ θα θέλεις να φας λίγο ακόμα. Μην τρως τίποτα ηδονικά, με γευστική απόλαυση, είτε ωφέλιμο είτε βλαβερό. Αν χρειαστεί να πιεις κρασί, να πάρεις μόνο μέχρι τρία ποτήρια και να μην παραβείς την εντολή (Α' Τιμ. 5:23) για χάρη φιλίας. Να μην τρως υπερβολική ποσότητα φαγητού, για να μην ξαναπέσεις στα προηγούμενα αμαρτήματα σου. Να μην αγαπήσεις τόσο το κρασί, ώστε να φτάνεις να μεθάς, για να μη στερηθείς την ευφροσύνη του Θεού. Ή άσκηση της ψυχής είναι το μίσος του περισπασμού και (ή άσκηση) του σώματος είναι ή στέρηση. Ό ξεπεσμός της ψυχής είναι ή αγάπη του περισπασμού· και ή διόρθωση της είναι ή ησυχία (πού γίνεται) με επίγνωση (του σκοποί της). Αν θέλεις, αδελφέ, να προσφέρεις τη μετάνοια σου στο Θεό, φυλάξου από το πολύ κρασί. Γιατί αυτό ανανεώνει όλα τα πάθη και διώχνει το φόβο του Θεού από την ψυχή. Του αγίου Διαδόχου. Όπως όταν το σώμα είναι βαρύ από πολλά φαγητά, κάνει το νου δειλό και δυσκίνητο, έτσι και όταν, αντίθετα, ατονεί από τη μεγάλη εγκράτεια, κάνει το θεωρητικό μέρος της ψυχής να γίνεται σκυθρωπό και ν' αποφεύγει τους λόγους Πρέπει λοιπόν να κανονίζουμε τις τροφές ανάλογα με την κατάσταση του σώματος, ώστε όταν αυτό είναι υγιές, να χαλιναγωγείται όπως πρέπει, και όταν είναι άρρωστο, να περιθάλπεται με μέτρο. Γιατί δεν πρέπει να ατονεί στο σώμα ο αγωνιστής, αλλά να έχει την απαραίτητη αντοχή για τον αγώνα, ώστε και οι σωματικοί κόποι να συμβάλλουν ανάλογα στην κάθαρση της ψυχής. Ή νηστεία βέβαια αυτή καθεαυτή είναι αφορμή για καύχηση, αλλά όχι απέναντι στο Θεό. Γιατί δεν είναι παρά ένα εργαλείο, πού βοηθάει όσους θέλουν ν' αποκτήσουν σωφροσύνη. Δεν πρέπει λοιπόν οι αγωνιστές της ευσέβειας να έχουν μεγάλη ιδέα γι' αυτήν, αλλά μόνο να περιμένουν με πίστη στο Θεό την εκπλήρωση του σκοποί τους. Γιατί κι εκείνοι πού γνωρίζουν καλά μια τέχνη, δεν καυχιούνται ποτέ για τα εργαλεία της τέχνης τους, αλλά περιμένει ο καθένας το αποτέλεσμα της δουλειάς του, για να δείξει μ' αυτό την ικανότητα του. Όταν ή γη ποτίζεται με μέτρο, αποδίδει καθαρό και πολλαπλάσιο το σπόρο πού της έριξαν, ενώ όταν δέχεται υπερβολική βροχή, φέρνει μόνο αγκάθια και τριβόλια. "Έτσι και ή γη της καρδιάς, αν μεταχειριζόμαστε με μέτρο το κρασί, παράγει καθαρά τα φυσικά σπέρματα της, και όσα σπείρονται σ' αυτήν από το Άγιο Πνεύμα τα δίνει θαλερά και πολύκαρπα. "Αν όμως βραχεί από την πολυποσία, τότε όλοι οι λογισμοί της γίνονται πραγματικά αγκάθια και τριβόλια. Του αββά Κασσιανού Οι πατέρες μας δεν έχουν παραδώσει σε όλους έναν κανόνα νηστείας ούτε έναν τρόπο διατροφής ούτε την έλλειψη μέτρου, γιατί δεν έχουν όλοι την ίδια δύναμη, λόγω είτε ηλικίας είτε ασθένειας είτε καλύτερης συνήθειας του σώματος. Έχουν όμως παραδώσει σε όλους ένα σκοπό, ν' αποφεύγουμε την αφθονία και ν' αποστρεφόμαστε το χορτασμό της κοιλίας. Ή ασθένεια του σώματος δεν είναι αντίθετη με την καθαρότητα της καρδιάς, όταν δώσουμε στο σώμα εκείνα πού απαιτεί ή ασθένεια, όχι ότι θέλει ή ηδονή. Τις τροφές Τις χρησιμοποιούμε τόσο, όσο χρειάζεται για να ζήσουμε, όχι για να σκλαβωθούμε στις ορμές της επιθυμίας. Ή μετρημένη και μέσα σε λογικά όρια τροφή βοηθάει στην υγεία του σώματος, δεν αφαιρεί την αγιότητα. Ακριβής κανόνας εγκράτειας, παραδομένος από τους πατέρες, είναι τούτος: Αυτός πού τρώει, να σταματήσει όσο έχει ακόμα λίγη όρεξη, πριν δηλαδή χορτάσει. και ο απόστολος, πού είπε να μη φροντίζουμε για την ικανοποίηση των επιθυμιών της σάρκας (Ρωμ. 13:14), δεν εμπόδισε την αναγκαία κυβέρνηση της ζωής, άλλ' απαγόρευσε τη φιλήδονη φροντίδα.

Ποιά είναι η ωφέλεια απο την εγκράτεια Μικρός Ευεργετινός Μοναχού Παύλου Ευεργετινού

Μικρός Ευεργετινός Μοναχού Παύλου Ευεργετινού ΚΔ. ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΩΦΕΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΑ Η ΒΛΑΒΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΛΟΠΕΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΟΙΝΟΠΟΣΙΑ.
Από το βίο της αγίας Συγκλητικής

Η ΑΓΙΑ Συγκλητική, εκτός από τις άλλες αρετές πού είχε, δεν παραμελούσε και το σωτήριο για το σώμα φάρμακο: Τη νηστεία. Τόσο πολύ την αγαπούσε, ώστε τίποτε άλλο να μη θεωρεί ισάξιο της. Γιατί πίστευε oτι ή νηστεία είναι ο φύλακας και το θεμέλιο των άλλων αρετών. Όπως από τα πολύκλαδα δέντρα κόβουν τ' άκαρπα κλαδιά, έτσι κι εκείνη, με τη νηστεία και την προσευχή, έκοβε τ' αγκαθωτά βλαστάρια του νου της (δηλαδή τους κακούς λογισμούς). Κι αν κανένα απ' αυτά μάκραινε λιγάκι, το χτυπούσε με διάφορους τρόπους, υποβάλλοντας το σώμα της σε ποικίλες κακοπάθειες. Κάθε φορά δηλαδή πού ο εχθρός (διάβολος) της σήκωνε πόλεμο, πρώταπρώτα καλούσε με την προσευχή τον Κύριο της να συμμαχήσει μαζί της. Στη συνέχεια χρησιμοποιούσε εναντίον του πονηρού και την αυστηρή άσκηση: Έτρωγε ψωμί από πίτουρα, κι αυτό με πολλή εγκράτεια και προσοχή. Νερό δεν έπινε πολλές φορές καθόλου. και τον ύπνο τον πολεμούσε σκληρά, ξαπλώνοντας κατάχαμα. Όταν μ' αυτά τα όπλα νικούσε τον εχθρό, τότε μετρίαζε τη σκληρότητα της ασκήσεως. Κι αυτό το έκανε για να μην ατονήσουν Oλα μαζί τα μέλη του σώματος και βρεθεί έτσι σε κίνδυνο γιατί και τούτο είναι απόδειξη ήττας. Όταν πέσουν τα όπλα, που θα στηρίξει πια την ελπίδα του ο στρατιώτης για να πολεμήσει;

 Μερικοί λοιπόν, αφού εξαντλήθηκαν τελείως από την άμετρη και αδιάκριτη νηστεία, κατάφεραν καίριο πλήγμα στο σώμα τους και, αδιαφορώντας, θα λέγαμε, για τον εχθρό, εξολόθρεψαν τον ίδιο τον εαυτό τους. Ή αγία Συγκλητική όμως δεν έκανε έτσι, αλλά σε κάθε περίπτωση ενεργούσε με διάκριση. και τον εχθρό πολεμούσε σφοδρά με την προσευχή και την άσκηση, αλλά και το σώμα της φρόντιζε για χάρη της ψυχικής της γαλήνης. Γιατί και οι ναυτικοί, όταν βλέπουν πώς έρχεται κακοκαιρία και θαλασσοταραχή, μένουν νηστικοί, χρησιμοποιώντας όλη τους την ικανότητα και τη φροντίδα, για ν' αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο πού έχουν μπροστά τους. "Όταν όμως σταματήσει ή τρικυμία, τότε παίρνουν μιαν ανάσα από τους κόπους και φροντίζουν για τις άλλες ανάγκες τους. Άλλα και πάλι δεν είναι τελείως αμέριμνοι ούτε πέφτουν σε βαθύ ύπνο, επειδή είναι σε θέση να προβλέψουν τα μελλούμενα από την πείρα πού απέκτησαν στο παρελθόν. Γιατί κι αν σταμάτησε ή κακοκαιρία, ή θάλασσα όμως είναι ή ίδια. και αν ή δύσκολη περίσταση πέρασε, το μέλλον όμως μένει (άγνωστο). Για τη μεταβλητότητα λοιπόν της θάλασσας, πρέπει συνεχώς να προσέχουν και να παίρνουν μέτρα ασφαλείας. Του αγίου Έφραίμ Αδελφέ, να αγαπάς πάντα την εγκράτεια, και θα ωφεληθείς πάρα πολύ. "Αν όμως αρχίσεις να την παραμελείς, θα πάθεις μεγάλο κακό. και πρώταπρώτα θα στερηθείς τη χάρη του Θεού' έπειτα θα γίνεις αντικείμενο χλεύης των ανθρώπων, πού θα σε βλέπουν και τέλος, θα καταντήσεις να μη σου φτάνουν τα έσοδα από την εργασία σου για τις μεγάλες δαπάνες (πού συνεπάγεται ή περιφρόνηση της εγκράτειας). Γι' αυτό και θα πέσεις από κει και πέρα σε περισπασμούς (για την ανεύρεση χρημάτων και σε μέριμνες) δοσοληψιών και σε όσα άλλα (κακά) οδηγούν αυτές οι ασχολίες ψέματα, αδικίες, αλλεπάλληλα ταξίδια, κολακείες των ισχυρών. Έτσι όλη σου ή ζωή θα είναι γεμάτη φροντίδες και ή μνήμη του Θεού θα χαθεί από μέσα σου. Εξαιτίας όλων αυτών, θα παραδοθείς ολοκληρωτικά στα χέρια των εχθρών σου, πού θα σε παρασύρουν στο βυθό του Άδη και θα σε πάρουν μαζί τους στην αιώνια κόλαση. Άντιόχου του Πανδέκτη Σε όλους είναι αναγκαία ή εγκράτεια στο φαγητό, πιο πολύ όμως σ' αυτούς πού θέλουν να εκπληρώνουν το θέλημα του Θεού. Γιατί οποίος τρώει υπερβολικά, μοιάζει με παραφορτωμένο καράβι, πού εύκολα σκεπάζεται από τα κύματα. Το σώμα έχει ανάγκη από διατροφή και όχι από απόλαυση, από λιτότητα και όχι από αφθονία. Ή λιτότητα στη διατροφή και την ψυχή ωφελεί και το σώμα, γιατί χαρίζει στο νου οξύτητα και καθαρότητα, ενώ στο σώμα υγεία και δύναμη. Ή αφθονία και ή απόλαυση, από το άλλο μέρος, είναι πολύ βλαβερές, γιατί και το νου αποχαυνώνουν και σκοτίζουν και μολύνουν, αλλά και στο σώμα προξενούν τόσο ερεθισμούς και αισχρές επιθυμίες όσο και αρρώστιες συνεχείς και σοβαρές. Γι' αυτό και οι ασκητές, πού ζουν πάντα με σύντροφο τη λιτότητα, είναι πιο συνετοί, πιο αγνοί και πιο υγιείς από εκείνους πού ζουν με καλοπέραση. Ας αποφύγουμε λοιπόν, αδελφοί, το χορτασμό, για να μην ανάψουμε σε βάρος μας περισσότερο την έμφυτη φλόγα της σάρκας. Γιατί όπως ακριβώς εκείνος πού ρίχνει πολλά ξύλα στη φωτιά, φουντώνει περισσότερο τη φλόγα, έτσι κι εκείνος πού παρέχει στο σώμα του πολλή τροφή, ξεσηκώνει και φουντώνει τη σαρκική επιθυμία. Όμοια και ή πολυτέλεια των φαγητών ευφραίνει για λίγο το λάρυγγα, τρέφει όμως και το ακοίμητο σκουλήκι της ακολασίας. Όπως ακριβώς ο καπνός διώχνει τις μέλισσες, έτσι και ο γαστρίμαργος τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. και ο απόστολος λέει: «Σαρξ και αίμα βασιλείαν Θεού κληρονομείσαι ου δύνανται» (Α' Κορ. 15:50). Σάρκα και αίμα ονομάζει τα σαρκικά πάθη, με τα οποία ο νους σιγάσιγά γλιστράει στο σαρκικό φρόνημα. Και ή σάρκα αύτη είναι τροφή των δαιμόνων, σύμφωνα με τον προφητικό λόγο: «... εν τω έγγίξειν επ' εμε κακούντας του φαγείν τάς σάρκας μου» (Ψαλμ. 26:2). Οποίος λοιπόν καταπονεί τη σάρκα με την εγκράτεια, καταδικάζει τους δαίμονες σε λιμοκτονία Και τους κάνει πιο αδύνατους στον πόλεμο εναντίον του. Ένας τέτοιος άνθρωπος έχει Και το νου του συνεχώς πιο ψηλά από τα επίγεια, ανεβασμένο στα επουράνια, Και φαντάζεται, με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, τα κάλλη του ουρανού. Και εξωτερικά μεν είναι αγέλαστος Και σκυθρωπός, εσωτερικά όμως είναι ολόκληρος φαιδρός Και χαρούμενος. Μοιάζει δηλαδή ο νηστευτής με το λουλούδι της φοινικιάς, πού είναι άπ' έξω σκοτεινόχρωμο κι από μέσα άσπρο σαν το χιόνι Και γεμάτο (σπόρους, πού θα δώσουν) καρπούς. Του άββα Ησαΐα Όπως ακριβώς δεν ζευγαρώνει ο λύκος με το πρόβατο για τη γέννηση παιδιών, έτσι ούτε Και ή πολυφαγία με τον αγώνα της καρδιάς για τη γέννηση αρετών. Κανείς δεν μπορεί να έχει κατά Θεό λύπη (για τις αμαρτίες του) Και καρδιακό αγώνα, αν πρώτα δεν αγαπήσει τις αιτίες τους. Και τη μεν λύπη την καλλιεργούν ο φόβος του Θεού Και ο έλεγχος (της συνειδήσεως), ενώ τον αγώνα (της καρδιάς) τον συντροφεύουν ή εγκράτεια Και ή αγρυπνία. Τα νεανικά σώματα, πού παχαίνουν με διάφορα φαγητά Και με οινοποσίες, είναι όμοια με γουρουνόπουλα, πού τα ετοιμάζουν για σφάξιμο. Έτσι, με την πύρωση των σαρκικών ηδονών σφαγιάζεται ή ψυχή Και με τη φλόγα της κακής επιθυμίας αιχμαλωτίζεται ο νους, για να μην μπορεί να αντιστέκεται στις ηδονές της σάρκας. Του αββά Ισαάκ Όπως ακριβώς το σύννεφο κρύβει το φως του ήλιου Και της σελήνης, έτσι Και οι «ατμοί» της κοιλιάς (κρύβουν) τη σοφία του Θεού από την ψυχή. Όπως ή φλόγα της φωτιάς (φουντώνει) με τα ξερά ξύλα, έτσι και το σώμα (φουντώνει από τη σαρκική επιθυμία) Όταν ή κοιλιά ειναι γεμάτη. 'Όπως τα ξύλα, Όταν πέφτουν πάνω σε άλλα ξύλα, αυξάνουν τη φλόγα της φωτιάς, έτσι και ή ποικιλία των φαγητών (αυξάνει) τις (εμπαθείς) κι νήσεις του σώματος. σε φιλήδονο σώμα δεν κατοικεί ή γνώση του Θεού' και αυτός πού αγαπάει το σώμα του, δεν θ' αξιωθεί ν' αποκτήσει τη χάρη του Θεού. Όπως oπατέρας φροντίζει για το παιδί του, έτσι και δ Χριστός φροντίζει για το σώμα πού κακοπαθαίνει για χάρη Του, βρίσκεται κοντά του παντοτινά, το στηρίζει και δεν το αφήνει νά καταβληθεί εντελώς. Από το Γεροντικό Ήρθε κάποτε στη Σκήτη ένας δαιμονισμένος. Μολονότι Όμως έμεινε πολύν καιρό, δεν θεραπεύθηκε, γιατί οι πατέρες, από τη βαθιά τους ταπείνωση, δεν αναλάμβαναν νά τον γιατρέψουν. Τελικά ένας από τούς γέροντες τον σπλαχνίστηκε, τον σφράγισε (με το σημείο του σταυρού) και αμέσως έγινε καλά δ άνθρωπος. Μόλις Όμως βγήκε το δαιμόνιο, είπε αγανακτισμένο στο γέροντα: Τώρα θα δεις! Αφού μ' έβγαλες (απ' αυτόν), έρχομαι σε σένα! Έλα, μετά χαράς! του αποκρίθηκε ο γέροντας. Το δαιμόνιο τότε μπήκε μέσα του μάλλον ο ίδιος είχε ζητήσει από το Θεό νά γίνει αυτό. Πέρασε λοιπόν δώδεκα χρόνια ο γέροντας έχοντας το δαιμόνιο και εξουθενώνοντάς το με την άσκηση' γιατί έτρωγε καθημερινά (Όλ' αυτά τα χρόνια μόνο) δώδεκα κουκούτσια χουρμάδων. Μετά απ' αυτό βγήκε από μέσα του ο δαίμονας. και ο γέροντας, μόλις είδε πώς βγήκε, του λέει: Γιατί φεύγεις; Μείνε κι άλλο! Ό Θεός να σε αφανίσει! του απάντησε ο δαίμονας. Γιατί, εκτός άπ' Αυτόν, άλλος κανείς δεν μπορεί να σου κάνει τίποτα. Ό άββάς Ιωάννης ο Κολοβός είπε: Αν ένας βασιλιάς θελήσει να κυριεύσει κάποια εχθρική πόλη, πρώτα άπ' όλα (την πολιορκεί και) της στερεί το νερό και τα τρόφιμα. Έτσι οι εχθροί, εξαντλημένοι από την πείνα, υποτάσσονται σ' αυτόν. Το ίδιο συμβαίνει και με τα σαρκικά πάθη:Αν ο άνθρωπος ζει με νηστεία και ασιτία, τότε οι εχθροί του, δηλαδή τα πάθη και οι δαίμονες φεύγουν εξασθενημένοι από την ψυχή του. Είπε πάλι (ο ίδιος):Ποιος είναι τόσο δυνατός όσο το λιοντάρι; Και όμως, για χάρη της κοιλιάς του, πέφτει μέσα σε παγίδα, και ταπεινώνεται έτσι όλη ή δύναμη του. Ό άββάς Ποιμήν είπε: Δεν μπορώ να στερηθώ εντελώς αυτά τα τρία το φαγητό, την ενδυμασία και τον ύπνο· ως ένα σημείο όμως μπορώ να τα στερηθώ. (ο ίδιος): Ή ψυχή με τίποτα δεν ταπεινώνεται, αν δεν της λιγοστέψεις το ψωμί, αν δηλαδή δεν την περιορίσεις μόνο στην απόλυτα αναγκαία τροφή. Ό άββάς Δανιήλ έλεγε, πώς όσο το σώμα καλοπερνάει, τόσο ή ψυχή αδυνατίζει· και όσο το σώμα αδυνατίζει, τόσο ή ψυχή καρποφορεί.